مدل‌سازی عوامل مؤثر بر اقتصاد تعاونی‌ها با رویکرد ترکیبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

2 عضو هئیت علمی دانشگاه و پزوهشگاه عالی دفاع ملی و مدیریت راهبردی

3 دانشجوی دوره دکتری مدیریت آینده پژوهی و نویسنده مسئول

4 عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

دستیابی به یک مدل مطلوب نظام اقتصادی، همواره یکی از آرمان‏های بشر بوده است. تجربیات دو سده گذشته نشان می‌دهد که نه کاپیتالیست به‌عنوان نماد سرمایه‌داری و مالکیت خصوصی و نه سوسیالیسم که ریشه نابسامانی‏های اجتماعی را مالکیت خصوصی می‏داند، هیچ‌کدام در عرصه عدالت اجتماعی و اقتصادی ره به جایی نبرده‌اند. از این رو، زمینه شکل‌گیری و طرح اندیشه‌های اولیه تعاون به‌عنوان راهی جهت برون‏رفت از نظام غیرعادلانه سرمایه‏داری فراهم شد. از آن‌جایی‌که مفهوم نظام اقتصادی تعاونی دلالت بر کار اقتصادی گروهی و مشارکت جمعی دارد، بررسی عوامل دخیل در اقتصاد تعاونی‌ها یک ضرورت است. هدف از این پژوهش، شناسایی عوامل موثر بر اقتصاد تعاونی‌ها با دید کل‌نگر و طراحی مدل در خصوص روابط میان آنهاست. برای نیل به این مهم، پژوهش حاضر با تاکتیک آمیخته اکتشافی انجام شده است. در بخش کیفی، با روش مطالعه نظام‌مند فراترکیب، 37 کد اولیه شناسایی شد. در مرحله کمّی، با استفاده از تکنیک دلفی فازی  و تحلیلی مدل‌سازی ساختاری- تفسیری، شاخص‌های شناسایی شده، فازی‌سازی شد و پس از تعیین روابط بین آن‌ها به‌صورت یکپارچه تحلیل شد. برای مدل‌سازی، از پرسشنامه‌ای به‌منظور استفاده از دیدگاه 15 تن از خبرگان حوزه اقتصاد تعاونی‌ها با روش نمونه‌گیری هدف‌مند گلوله برفی، بهره بردیم. نتایج حاصل از این پژوهش، منجر به دسته‌بندی عوامل موثر بر اقتصاد تعاونی‌ها و طراحی مدل بر این اساس در شش سطح شد. در نهایت، به تفسیر مدل و تجزیه و تحلیل سطوح مدل و ارتباطات میان ابعاد آن پرداخته شد و راهکارهایی جهت پایداری عوامل اثرگذار بر اقتصاد تعاونی‌ها ارائه شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modeling the factors affecting the economics of cooperatives with a combined approach

نویسندگان [English]

  • Seyed Shamsoddin Hosseini 1
  • Abdolrahim Pedram 2
  • Amir Meymanatabadi 3
  • Sadegh Khalilian 4
1 Academic Member of Allame Tbatbayee University
2 Academic Member of Supreme National Defense University
3 PhD. student at Futurology in Supreme National Defense University. and author responsible
4 Academic Member of Tarbiat Modarres University
چکیده [English]

Human has always been looking for an ideal economic system. The experiences of the  two past centuries well reveal that neither capitalism as the symbol of private capital and ownership nor socialism that considers private ownership as the root cause of social disorders, have proved success in social and economic justice or equality. As a result, the initial ideas for formation of cooperative was promoted to get rid of the existing unjust capital system. Since cooperative economic system bears by itself the notion of collective participation and group economic activity, it is imperative to analyze the factors involved in the cooperative economy. Accordingly, the aim of the present research is to determine the factors that affect cooperative economy and thus provide a model to show how these factors interrelate. To do this, an exploratory mixed research design was employed. In qualitative part, using meta-synthesis purposive method, 37 initial codes were identified. In quantitative part, the identified indices were fuzzified. Using fuzzy Delphi technique and structural- interpretive modeling analysis, the identified interrelationships were then analyzed on an integrated basis. For modeling, a researcher-made questionnaire was administered to extract the ideas of the concerned experts through purposive snowball sampling until the theoretical saturation point. The research findings resulted in a six-level grouping of the factors that affect cooperatives economy. The model was interpreted and analyzed to deal with the identified levels and their interrelationships. Finally, some solutions were provided for sustainability of the factors that affect cooperatives economy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Affecting Factors
  • Cooperatives Economy
  • Meta-synthesis
  • Structural- Interpretive Modeling
  • الف. منابع فارسی

    • اصغرپور، محمد جواد (1382)، تصمیم‌گیری گروهی و نظریه بازی‌ها با نگرش تحقیق در عملیات، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
    • امینی، امیر مظفر و اسماعیلی فلاح، مریم (1387)، موفقیت شرکت‎های تعاون روستایی استان اصفهان و ارزیابی سازه‌های مؤثر بر آن ، علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال دوازدهم، شماره چهل و ششم (الف)، زمستان ۱۳۸۷، صص 288-273.
    • جعفرعلی،هاشم (1387)، نقش آموزش در شرکتهای تعاونی، برنامه ریزی آموزشی اداره کل تعاون استان اصفهان.
    • حبیبی، آرش؛ ایزدیار، صدیقه و سرافرازی اعظم (1393)، تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی، انتشارات کتیبه گیل.
    • حیدری ساربان، وکیل و دربرزی زیارتی، مینا (1396)، عوامل اجتماعی و محیطی مؤثر بر عملکرد تعاونی‌های تولید روستایی شهرستان گناوه، تعاون و کشاورزی، سال ششم، شمارة 22 تابستان 1396، صص 121-103.
    • طالب، مهدی (1376)، اصول و اندیشه های تعاونی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران.
    • قدم زن جلالی، اصغر (1386)، عوامل موثر بر موفقیت تعاونی‌های مصرف از دیدگاه مدیران در استان گیلان، پایان­نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشکده علوم اداری و اقتصاد.
    • کرباسیان، مهدی؛ جوانمردی، محمد؛ خبوشانی، اعظم و زنجیرچی، محمود (1390)، طراحی یک رویکرد تلفیقی از الگوی ساختار تفسیری (ISM و TOPSIS-AHP فازی) برای انتخاب و رتبه‌بندی تامین‌کنندگان چابک، مدیریت تولید و عملیات، دوره دوم، شماره 1، صص134-107.
    • کرم زاده، رنگین نگار (1393)، بررسی عوامل اجتماعی موثر بر عملکرد اقتصادی شرکتهای تعاونی مسکن (مطالعه موردی شهرستان دماوند سال 91-90)، فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی. سال ششم، شماره اول، پاییز 1393.  صص147-117.
    • کرمی، شهره و آگهی، حسین (1389)، عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی‌ها: مطالعة موردی تعاونی‌های تولیدی محصولات خارج از فصل در استان کرمانشاه. فصلنامه روستا و توسعه، سال ۱۳ ،شماره ۲ ،تابستان ۱۳۸۹ ، صص ۳۱-۶۰.
    • موسایی، م، و علی احمدی، الف (1387)، بررسی عوامل اجتماعی اثرگذار بر موفقیت تعاونی‎های مسکن در ایران، نامه علوم اجتماعی، 34، 99-115.
    • موسایی، محسن و محمدی مفرد، آیت الله (1397)، شناسایی عوامل اجتماعی و محیطی مؤثر در عملکرد تعاونی‌های تولید روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد، فصلنامه تعاون و کشاورزی ، سال هفتم، شمار ة 28 ، زمستان 1397. صص 198-167.
    • نوروزی، رقیه؛ براتی، علی اکبر، رابرت اوون (1394)، دانشنامه تعاون،  فرهنگ دهخدا، تهران، چاپ اول.
    • هادی‌زاده بزار، مریم؛ شایان، حمید؛ بوذرجمهری، خدیجه و نوغانی دخت بهمنی، محسن (1392)، سنجش و ارزیابی عوامل موثر در بهبود عملکرد تعاونی‌های تولید روستایی استان خراسان رضوی، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 2(4)، صص 100-85.

     

    ب. منابع لاتین

    • Ahmad,Bello,A.(2005). The Role of Cooperative Societies in Economic Development Dogarawa.
    • Aini, Y., Mahazril, A., Hafizah, H. A. K., & Zuraini, Y. (2012). Factors affecting cooperatives’ performance in relation to strategic planning and members’participation. Social and Behavioral Sciences. Vol. 65, 100 – 105.
    • Altman, M. (2015). Cooperative organizations as an engine of equitable rural economic development. Journal of Co-Operative Organization and Management, 3(1), 14–23.
    • Bello,A.(2005).The Role of Cooperative Societies in Economic Development. Ahmadu Bello univ. Zaria-Nigeria.pp:5-7.
    • Carr, A., Kariyawasam, A., & Casile, M. (2005). A study of the Organizational Characteristics of Successful Cooperatives. Retrieved from http:// ohiogreenhouse. com/ publications/car.
    • Cheng, J. H., Lee, C. M., & Tang, C. H. (2009). An application of fuzzy Delphi and fuzzy AHP on evaluating wafer supplier in semiconductor industry. WSEAS Transactions on Information Science and Applications, 6(5), 756-767.
    • Chibanda, M., Ortmann, G.F. & Lyne, M.C. (2009). Institutional and governance factors influencing the performance of selected smallholder agricultural cooperatives in KwaZulu-Natal. Agrekon, Vol 48, No 3 .
    • Dowinga, M., Timothy, A., & Volkb, D.A. (2005). Development of new generation cooperatives in aghriculture for renewable energy research. Development and demonstration projects. Biomass and Bioenergy, 28(5),425-434.
    • Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1994). Competing Paradigms in Qualitative Research EGaN. In Handbook of qualitative research (Vol. 2, pp. 105–117).
    • https://doi.org/http://www.uncg.edu/hdf/facultystaff/Tudge/Guba%20&%20Lincoln%201994.pdf.
    • Herbel, D., Rocchigiani, M., & Ferrier, C. (2015). The role of the social and organisational capital in agricultural co-operatives’ development Practical lessons from the CUMA movement. Journal of Co- Operative Organization and Management, 3(1), 24-31.
    • Karlyle, J.(2005). A Cooperative Economy – What Might It Look Like? Paper given at the Hobart conference: Community, Economy and the Environment: Exploring Tasmania’s Future, 15 October 2005.
    • Mahazril, A., Hafizah, H. A. K., & Zuraini, Y. (2012). Factors affecting cooperatives’ performance in relation to strategic planning and members’participation. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 65,100–105.
    • Mujawamariya, G. D., Haese, M., & Speelman,S. (2013). Exploring double sideselling in cooperatives, case study of four coffee cooperatives in Rwanda. Food Policy, Vol. 39, 72-83.
    • Niroomand, P.; Ranjbar, M.; Sadi, M., & Amirshahi, M. (2012). Identification and classification of mobile business models based on meta-synthesis approach. Information Technology Management, 4(10), 179–201.
    • Pavdial, K. (2010). How to leverage the co-operative movement for poverty reduction, growth and investment group. Retrieved From http//:www.iseg.utl.pt/~depteco/ 
    • Ramezani, M. and A.M. Amini.(2007). Study of Effective Factors on Success of Poultry-Farm Co-operatives in Isfahan Province. Cooperative and innovation influencing the social economy. Saskatoon, Canada.
    • Rodriguez, J. R. (2003). Educational level and training of human resources in farm cooperatives in the knowledge based society: an empirical study. J. Agric. Cooper. 31(2): 145-156.
    • Rodríguez, J., & College, A. (2010). Smallholders’ agricultural cooperatives and rural development in Colombia. Becario Colfuturo. pp 1- 62.
    • Saaty, T, L. (1990). How to Make a decision: the analytic Hierarchy Process. European journal of operational research, Vol 48, Page 9-26.
    • Sage A. P. (1997). Interpretive structural modeling: Methodology for large-scale systems; New York, NY: McGraw-Hil.
    • Sandelowski, M., & Barroso, J. (2007). Handbook for synthesizing qualitative research. New York: Springer Publishing Company.
    • Tzeng, G. H., & Teng, J. Y. (1993). Transportation investment project selection with fuzzy multiobjectives. Transportation planning and Technology, 17(2), 91-112.
    • Warfield J.N. (1974). Societal systems: Planning, policy and complexity; Willy Interscience, New York.
    • Wu, C. H., & Fang, W. C. (2011). Combining the Fuzzy Analytic Hierarchy Process and the fuzzy Delphi method for developing critical competences of electronic commerce professional managers. Quality & Quantity, 45(4), 751-768.
    • Yuliando, H., Erma, K. N., Cahyo, S. A., & Supartono, W. (2015). The strengthening factors of tea farmer cooperative: case of Indonesian tea industry. Agriculture and Agricultural Science Procedia, 3,143–148.
    •  Zimmer, L. (2006). Qualitative meta-synthesis: a question of dialoguing with texts. Advanced Nursing, 53, 11–18.