مقاله پژوهشی:طرحواره نظریّه انقلاب اسلامی بر مبنای آموزه‌های آیه 25 سوره حدید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری مدیریت راهبردی دانش دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

دستیابی به نظریه جامع و مقبول درباره انقلاب­ها، به ویژه انقلاب­های دینی، برای جهت­دهی و هدایت جنبش­های مردمی در جهان متلاطم و در حال گذار کنونی، مسئله­ای لازم و مهم است. این پژوهش کوششی است روشمند برای ارائه طرحواره نظریه انقلاب اسلامی که از اتقان و استناد کافی و از قوّت تبیینی قابل دفاع و قابل رقابت نسبت به سایر نظریه­ها در این زمینه برخوردار باشد. این هدف از رهگذر مطالعه قرآن کریم و استفاده از آموزه­های ابطال­ناپذیر وحی با محوریّت پژوهش بر اساس آیه 25 سوره مبارکه حدید دنبال می­گردد. این پژوهش از نوع اکتشافی و کیفی بوده، چارچوب نظری آن به روش تحلیلی و نظریه­ی انقلاب اسلامی مبتنی بر آموزه­های قرآن به روش تفسیری به دست آمده است. ارزیابی اعتبار و توان تبیینی این نظریه در مقایسه با سایر نظریه­های انقلاب اسلامی از روش مطالعه­ی تطبیقی انجام شده است. نظریه­ی حاصل شده به مثابه طرحواره بدین شرح است که «انقلاب اسلامی عبارت است از قیام مردمی بر پایه تعالیم قرآن کریم و دین اسلام با هدف تحوّل بنیادین و سرنگونی حکومت و نظام طاغوت، ظالم و فاسد حاکم و استقرار حکومت و نظام جدید مبتنی بر معارف و احکام اسلامی و معیارهای علم، حق، عدل و قسط، با محوریّت رهبری دینی و با روش آگاهی­بخشی و بسیج مردم و برخورد قاطع و قهرآمیز با دشمنان».

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Schema of Islamic revolution based upon teachings of verse 25 of Al-Hadid sura of the Holy Quran

نویسنده [English]

  • Seyyed Kazem Ebadi
Ph.D. in Knowledge Strategic Management, S.N.D.U
چکیده [English]

Achieving to a comprehensive and acceptable theory of revolutions, especially religious revolutions, is a necessary and important issue for direction and guidance of popular movements in the turbulent and changing world. This research tries methodologically to provide a schema for the theory of Islamic revolution which enjoys enough citations and is defendable in compare to other theories which have been provided. It is done by studying the Holy Quran and using unfalsifiable teachings of revelationon the basis of the verse 25 of AL-Hadid sura. This is exploratory and qualitative research that in theoretical framework obtained through analytical method, achieving the Islamic Revolution theory based on the teachings of the Holy Qur'an is derived through the interpretive method and the assessing the validity and explanatory power of this theory in comparison with other theories has been carried out through a comparative study.
The resulting theory, as a schematic and prelude to definite and detail the Islamic Revolution, states that “the Islamic Revolution is a popular uprising based on the teachings of the Holy Qur'an and the religion of Islam with the goal of fundamental transformation and overthrow of the oppressor and corrupt tyranny and establishment of new state and system based on the Islamic teachings and norms and the criteria of knowlegde, truth, justice and equity, with the focus of religious leadership and through awareness and mobilization of the people and a decisive and violent approach to the enemies.”
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Schema
  • Theory
  • Teaching
  • Islamic Revolution
  • the Scripture
  • the Balance
  • the Justice
  • AL-Hadid
  • الف. منابع فارسی

    • امام خامنه­ای، سید علی (1375)، طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    • امام خمینی، سید روح الله (1390)، ولایت فقیه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    • امام خمینی(قدّس سرّه)، صحیفه امام، قابل دسترسی در: WWW.Emam.com
    • امام خامنه­ای (مدّظلّه­العالی)، مجموعه بیانات، قابل دسترسی در: WWW.Khamenei.ir
    • اسکاچ پل، تدا (1376)، دولت­ها و انقلاب­های اجتماعی، ترجمه­ی سیدمجید روئین­تن، چاپ اوّل، تهران: سروش.
    • ایمان­پور، عباس و اکبری (1387)، زیبا، انقلاب اسلامی ایران چالشی بر نظریه­های انقلاب، تهران: نشر مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
    • باوند، نعمت­الله (1385)، درآمدی بر نظریه انقلاب اسلامی، تهران: نشر کانون اندیشه جوان.
    • پیشوایی، مهدی (1386)، تاریخ اسلام (از جاهلیّت تا رحلت پیامبر اسلام)، قم: دفتر نشر معارف.
    • جعفریان، رسول (1383)، جریان­ها و سازمان­های مذهبی سیاسی ایران سالهای 1320-1357، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی و سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    • جلیلی، سعید (1381)، بنیان اندیشه سیاسی اسلام در قرآن،  رساله دوره دکتری دانشگاه امام صادق علیه­السلام.
    • جمعی از نویسندگان (1386)، تدوین: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، انقلاب اسلامی ایران، قم: دفتر نشر معارف.
    • جوادی آملی، عبدالله (1380)، انتظار بشر از دین، مرکز نشر اسراء.
    • جوان آراسته، حسین (1388)، درسنامه علوم قرآنی، قم: مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم).
    • درخشه، جلال (1387)، گفتارهایی درباره انقلاب اسلامی، تهران: دانشگاه امام صادق علیه­السلام.
    • دهشیری، محمدرضا (زمستان 1377)، مقاله نظریه انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی، مجله حضور، ش26.
    • دکمیجان، هرایر (1372)، جنبش­های اسلامی در جهان عرب، مترجم: حمید احمدی، تهران.
    • روزن، باری (1379)، انقلاب ایران: ایدئولوژی و نمادپردازی، مترجم: سیاوش مریدی، تهران: چاپ فرزانگان.
    • ره­پیک و کلاه­چیان (1387)، طراحی الگوی مناسب کاربرد منابع قدرت نرم در تأمین امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک دانشگاه عالی دفاع ملی، سال نهم، شماره 35.
    • سبحانی تبریزی جعفر (1382)، روش صحیح تفسیر قرآن، فصلنامه علمی-پژوهشی قبسات، شماره 29 .
    • طالبی، نجمه؛ طیبی، افشین (1397)، نظریه فراشناختی: نظریه مدیریت طرحواره­های ارتباطات انسانی، فصلنامه تحقیقات رسانه، شماره 1.
    • طباطبایی، علامه سید محمد حسین (1374)،  المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    • عمید زنجانی، عباسعلی (1386)، گزیده کتاب انقلاب اسلامی و ریشه های آن، تهران: نشر دانشگاه تهران، 1386
    • فرزندی اردکانی، عباسعلی (1385)، روند صدور انقلاب اسلامی از منظر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و و ارائه استراتژی بهینه در این راستا (با تکیه بر مورد لبنان)، رساله دکتری دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • فوران، جان (1382)، نظریه‌پردازی انقلاب‌ها، ترجمه فرهنگ ارشاد اسلامی، تهران: نشی نی.
    • قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مصوّب سال 1368
    • قرائتی، محسن، 1- توحید، 2- عدل، 3- عدالت اجتماعی، نشر بی تا.
    • غفاری، غلامرضا (زمستان 1388)، منطق پژوهش تطبیقی، فصلنامه مطالعات اجتماعی ایران، دوره 3، شماره 4.
    • کوهن، آلوین استانفورد (1386)، تئوری های انقلاب، مترجم: علیرضا طیب، تهران: نشر قومس.
    • گیدنز، آنتونی (1373)، جامعه­شناسی، ترجمه­ی منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
    • لپستریا، سیمور مارتین (1383)، دایره المعارف دموکراسی، تهران: وزارت امور خارجه،
    • مشیرزاده، حمیرا (1375)، مروری بر نظریه­های انقلاب در علوم اجتماعی، فصلنامه­ی راهبرد، شماره 9.
    • مصباح یزدی، آیت الله محمدتقی (1386)، انقلاب اسلامی و ریشه های آن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مطهری، مرتضی (1359)، پیرامون انقلاب اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    • مطهری، مرتضی (1384)، مجموعه آثار،  ج 10، تهران: صدرا.
    • مطهری، مرتضی (1389)، مجموعه آثار،  ج 24، تهران: صدرا.
    • معدل، منصور (1382)، طبقه، سیاست و ایدئولوژی در انقلاب ایران، ترجمه محمد سالار کسرایی، تهران: انتشارات باز.
    • معرفت، آیت­الله محمد هادی (1375)، تاریخ قرآن، تهران: سمت.
    • ملکوتیان، مصطفی (بهار و تابستان 1394)، نگرشی به نظریه­های انقلاب و نقد و ارزیابی آنها، فصلنامه مطالعات تحوّل در علوم انسانی، دوره 3، شماره 4.
    • نامدار، مظفر (1387)،حکمت آرمانخواهی‌ و عقلانیت‌ اجتماع‌ سیاسی در نظریه انقلاب اسلامی‌، وبلاگ حکمتی دیگر، قابل دسترسی در: http://namdar335.persianblog.ir/post/7
    • نامخواه، مجتبی (پاییز 1394)، نظریه انقلاب امام خمینی، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، شماره 5.
    • هانتینگتون، ساموئل (1370)، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علم.

     

    ب. منابع عربی

    • ابن­عربی، ابوعبدالله محیی­الدین محمد (1422 ق)، تفسیر ابن­عربی، بیروت: دار احیاء تراث العربی.
    • ابن­کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو (1419 ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار المکتبه العلمیه.
    • الزحیلی، وهبه بن مصطفی (1422 ق)، تفسیر الوسیط، دمشق: دارالفکر.
    • دروزه، محمد عزت (1383 ق)، التفسیر الحدیث، قاهره: دار احیاء الکتب العربیه.
    • سبزواری نجفی، محمد بن حبیب الله (1419 ق)، ارشاد الاذهان الی تفسیر القرآن، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
    • صدر المتألهین، محمدبن­ابراهیم (1366 ش)، تفسیر القرآن الکریم (صدرا)، قم: انتشارات بیدار.
    • طبرسی، فضل بن رحمن، ترجمه جمعی از مترجمان، (1377 ش)، ترجمه تفسیر جوامع الجامع، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی.
    • طیب، سید عبدالحسین (1378 ش)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلام.
    • فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر (1420 ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء تراث العربی.
    • فیض کاشانی، ملا محسن (1418 ق)، الأصفی فی تفسیر القرآن، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
    • مکارم شیرازی،آیت الله ناصر (1421ق)، الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب.

     

    ج. منابع لاتین

    • Elo & Kyngas, (2007), the qualitative content analysis process, Journal of Advanced Nursing, 62(1).
    • Goldstone, Jack A., (2009), “Rethinking Revolutions: Integrating Origins, Processes and Outcomes”, Comparative Studies of South Asia, Africa, and the Middle East, Vol. 29.
    • Raven, Bertram H., (2008), The Bases of Power and the Power/Interaction Model of Interpersonal Influence, Analyses of Social Issues and Public Policy, Vol. 8, No. 1.