طراحی و ارائه الگوی اجرایی‏ سازی سند تحول بنیادین آموزش ‌و پرو رش جمهوری اسلا‌می ‌ایران با محوریت آرا و اندیشه‌های امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شهید رجایی، تهران، ایران.

3 کارشناس ارشد دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.

4 دانش‌آموخته دکتری مدیریت راهبردی فرهنگی، دانشکده مدیریت راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران (نویسنده مسئول). Email: ebahrizadeh@yahoo.com

چکیده

یکی از عوامل اصلی و اثرگذار در موفقیت اجرای اسناد راهبردی، توجه به مرحله اجرایی‌سازی و تدوین الگویی کارآمد برای آن است. هدف پژوهش، حاضر طراحی «الگوی اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین آموزش ‌و پرورش جمهوری اسلا‌می‌ ایران» است.  جهت­گیری پژوهش از نوع توسعه­‏ای و کاربردی بوده و از روش کیفی داده‌بنیاد با رویکرد «تجمیع خرده تئوری­های نوع ظهور» انجام شده است. گردآوری داده­ها به روش کیفی و از دو روش «کتابخانه­‏ای علمی و تخصصی» (فیش‏‌برداری) و روش «میدانی» با ابزار مصاحبه عمیق از طریق نمونه‌گیری هدفمند و با استفاده از فن گلوله‌برفی انجام گرفته است. تحلیل و تفسیر داده‌ها با روش‏ تحلیل مضمون و با انجام کدگذاری‌های باز، محوری و انتخابی صورت گرفته است و برای اعتبارسنجی یافته‌ها از فنون سه­سویه­سازی[1] و مرور همتا استفاده شده است. در نهایت نتایج پژوهش به‌صورت الگوی اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش، طراحی و ارائه شده است. این الگو شامل دو مرحله استقرار و اجرای سند ‌است. مرحله استقرار از 5 بُعد محتوایی، فرایندی، رفتاری، زمینه سازمانی و زمینه محیطی تشکیل شده و مشتمل بر 19 مقوله و 66 شاخص است. مرحله اجرا نیز شامل دو بخش اجرای آزمایشی راهکارهای بدیع و اجرای ‌رسمی و فراگیر راهکارهای تطبیقی ‌است.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing and Presenting an Implementation Model for the Fundamental Transformation Document of the Islamic Republic of Iran’s Education System: Focusing on the Views and Thoughts of Imam Khamenei

نویسندگان [English]

  • Reza Gholami 1
  • Mahdi Navid Adham 2
  • Majid Bokaei 3
  • Esmaeil Bahrizadeh 4
1 Assistant Professor, Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities, Shahid Rajaee University, Tehran, Iran
3 M.A., Supreme National Defense University, Tehran, Iran
4 Ph.D. in Strategic Cultural Management, Faculty of Strategic Management, Supreme National Defense University, Tehran, Iran (Corresponding Author) Email: ebahrizadeh@yahoo.com
چکیده [English]

One of the key factors influencing the successful implementation of strategic documents is careful attention to the execution phase and the development of an efficient implementation model. This study aims to design an “Implementation Model for the Fundamental Transformation Document of the Islamic Republic of Iran’s Education System.” The research is developmental and applied in nature and employs a qualitative, grounded theory approach with an “emergent micro-theories synthesis” perspective. Data collection was conducted through two qualitative methods: scientific and specialized library research (note-taking) and fieldwork via in-depth interviews using purposive sampling and the snowball technique. Data analysis and interpretation were carried out using thematic analysis, including open, axial, and selective coding. For validation, triangulation and peer review techniques were employed. The study results led to the design of an implementation model comprising two main stages: establishment and execution. The establishment stage includes five dimensions—content, process, behavior, organizational context, and environmental context—encompassing 19 categories and 66 indicators. The execution stage comprises two components: pilot implementation of innovative strategies and formal, comprehensive implementation of adaptive strategies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Model
  • Strategic Management
  • Change and Transformation Management
  • Strategic Implementation
  • Fundamental Transformation Document of Education
  •  

    فهرست منابع

    • احمدوند، علی محمد؛ فرزین، میثم؛ مرادی قاسم آبادی، فرج اله؛ تولایی، محمد (1399). الگوی ‌پیاده‌سازی اسناد راهبردی در سازمان‌ها و نهادهای انقلابی، مطالعات راهبردی ناجا، 5(16)، 5-50.
    • اخلاقی، آزیتا؛ صالح، بهرام؛ نوید ادهم، مهدی (1399). آینده‌پژوهی اجرای اهداف سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش در افق 1404، مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمو‌می‌10(34)، 56-80.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (14/۰۷/1379). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه قم در مدرسه فیضیه.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (13/10/1384). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (12/۰۲/1385). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار با معلمان.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (12/۰۲/1386). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار با معلمان.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (03/05/1386). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار مسئولان آموزش‌وپرورش سراسر کشور.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (12/02/1387). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار معلمان استان فارس.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (03/07/1387). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار نخبگان علمی و اساتید دانشگاه‌ها.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (21/10/1387). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (09/02/1388). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار جمعی از معلمان، پرستاران و کارگران.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (15/02/1389). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار جمعی از معلمان.
    • خامنه­ای، سیدعلی (۱۰/۰۹/۱۳۸۹). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در نخستین نشست اندیشه‌های راهبردی.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (01/01/1390). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در حرم مطهر رضوی در آغاز سال 1390.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (14/02/1390). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار جمعی از معلمان سراسر کشور.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (1390). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی 23/03/1390
    • خامنه‌ای، سیدعلی (13/02/1391). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار جمعی از معلمان سراسر کشور.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (10/02/1392). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، ابلاغ سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش‌وپرورش.
    • امام خامنه‌ای (18/02/1392). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار جمعی از فرهنگیان.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (19/09/1392). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (17/02/1393). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار معلمان و فرهنگیان سراسر کشور.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (26/07/1393). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، حکم آغاز دوره‌ جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (16/02/1394). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار جمعى از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (13/02/1395). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار معلمان و فرهنگیان.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (06/۰۲/1395). بیانات در دیدار اعضای شورای عالی «مرکز الگوی اسلا‌می ‌ایرانی پیشرفت».
    • خامنه‌ای، سیدعلی (17/02/1396). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار معلمان و فرهنگیان.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (04/06/1396). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت با رهبر انقلاب.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (19/02/1397). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دانشگاه فرهنگیان.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (11/02/1398). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار معلمان و فرهنگیان.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (14/03/1399). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، سخنرانی تلویزیونی به مناسبت 31 امین سالگرد رحلت امام خمینی (ره).
    • خامنه‌ای، سیدعلی (11/06/1399). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در ارتباط تصویری با رؤسا و مدیران آموزش‌وپرورش.
    • خامنه‌ای، سیدعلی (21/۰۲/1401). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار معلمان
    • خامنه‌ای، سیدعلی (15/09/1401). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی
    • خامنه‌ای، سیدعلی (12/02/1402). پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، دیدار با معلمان
    • برنامه ­درسی­ ملی ­جمهوری ­اسلا‌می‌­ ایران. (1391). مصوب جلسات 857 الی 872 شورای ­عالی آموزش‌وپرورش ­تاریخ 9/12/1390 الی 28/6/1391
    • پورصادق، ناصر؛ خاتمی، بهزاد؛ سیاحت خواه، منیر (۱۳۸۹). نقش رهبری ‌‌راهبردی در موفقیت اجرا و ‌پیاده‌سازی ‌راهبرد‌ها تحلیل نظری، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران.
    • پیرس، جان. ای؛ ریچارد، رابینسون (1383)، مدیریت راهبردی (برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل)، (مترجم: سیدمحمود حسینی). تهران: انتشارات سمت.
    • توسلی، غلام‌عباس (1369). نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران، سمت، 1369، ص 142
    • جاکارد، جیمز، جاکوبی، جیکوب. (۱۳۹۷). مهارت‌های ساخت نظریه و مدل در علوم اجتماعی، (حسن دانایی فرد و بهنام شهائی، مترجمان). تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    • ‌حسن‌بیگی، ابراهیم (1390). مدیریت راهبردی، تهران، سمت، 1390. ص 374.
    • حقیقی، محمد؛ رحمانی یوشانلوئی، حسین؛ عصیانی، توحید؛ ترابی، اصغر (۱۳۹۰ الف‌). بررسی و اولویت‌بندی موانع ‌پیاده‌سازی برنامه‌های ‌‌راهبردی سازمانی. پژوهش‌های مدیریت راهبردی، (49).
    • خنیفر، حسین (١٣٨٩). مبانی تحول بنیادین نظام آموزش‌وپرورش، دبیرخانه شورای عالی آموزش‌وپرورش. ص 40
    • دهخدا، علی اکبر. (۱۳۸۸). لغت‌نامه دهخدا. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
    • رحمان سرشت، حسین (۱۳۸۵). راهبردهای مدیریت: برای مدیران اجرایی کارشناسان ارشد طراحی راهبرد دانشجویان مدیریت در مقاطع تحصیلی مختلف، تهران: شرکت ایده پردازان فن و هنر.
    • رستمی ‌و دیگران ‏(۱۳۹۵). الگوی پیاده‏سازی نقشه جامع علمی کشور بر اساس رویکرد پارادایمی، دانشگاه عالی دفاع ملی، 1395
    • رهنورد، فرج الله؛ فتحی لیواری، رقیه؛ روشن دل اربطانی، طاهر (۱۳۹۳). شناسایی عوامل کلیدی موفقیت در اجرای راهبردهای سازمانی: مطالعه موردی مرکز صداوسیمای آذربایجان شرقی، فصلنامه مدیریت بهره‌وری، (28).
    • ساروخانی، باقر (1370). دایرة‌المعارف علوم اجتماعی، تهران، کیهان، (1370)
    • شامرادی، نیلوفر (۱۳۹۱). فرهنگ لغات و اصطلاحات مدیریت. تهران: برآیند پویش
    • شاه احمدقاسمی، زهرا سادات؛ گودرزی، اکرم؛ سلیمانی، فاطمه (1397). فرایند تحول و مدیریت آن در سازمان­های آموزشی از دیدگاه اسلام. دو فصلنامه علمی‌ـ تخصصی اسلام و مدیریت، شماره 13.
    • شورای عالی آموزش‌وپرورش (1390). سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش (سند مشهد)، آذرماه 1390
    • شورای عالی آموزش‌وپرورش (1390). ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮﯼ ﺗﺤﻮﻝ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻡ ﺗﻌﻠﻴﻢ و تربیت ﺭﺳﻤﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺟﻤﻬﻮﺭﯼ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺍﻳﺮﺍﻥ. 1390
    • شورای عالی آموزش‌وپرورش (1391). برنامه درسی ملی جمهوری اسلا‌می ‌ایران، مصوب ۲۸ / ۶/ ۱۳۹۱.
    • شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ‌ایرانی پیشرفت (1391). مصوبه مورخ 25/09/1391
    • صدری، عباس (1401). چهارچوب استقرار و اجرای سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش با تأکید بر استقرار و اجرا در 40 منطقه آموزش‌وپرورش (1+39). فاز 1 برای سال (1401). ویراست دوم، تیرماه 1401.
    • غفاریان، وفا؛ تفویضی، فرین؛ رضائی یوسفی، علیرضا (۱۳۸۶). مطالعه تطبیقی الگوهای ‌پیاده‌سازی ‌راهبرد در سازمان، مقاله ارائه شده در دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت ‌‌راهبردی،تهران:سیویلیکا
    • کاپلان، رابرت، نورتون (2015). هم­سویی راهبردی (ایجاد هم‌افزایی با کارت امتیازی متوازن)، مترجم: بابک زنده دل، انتشارات گروه پژوهشی صنعتی آریاناف چاپ اول، 1386. ص 132.
    • کاظمی، سیدحسن (1390). اجرایی‌سازی راهبردهای ملی (الزامات و ظرفیت‌ها)، تهران. دانشگاه عالی دفاع ملی، انتشارات داعا، 1390
    • کاظمی، سید حسن؛ نظا‌می‌پور، قدیر (1391). تحلیل روابط متغیرهای مؤثر در اجرایی‌سازی راهبرد در بخش دولتی (مطالعه موردی: قوه مجریه جمهوری اسلا‌می ‌ایران)، تحقیقات راهبردی. بهار 1391 شماره 62 صص 267-246
    • کحال زاده، عباس؛ جباری، علیرضا؛ پسران قادر، مجید (۱۳۸۱). فرهنگ دوسویه جامع مدیریت.تهران:ترمه
    • گروه مطالعات امنیتی- راهبردی. (۱۳۸۹). الگوی راهبردی پیشرفت اسلا‌می ‌ایرانی، (حسین عصاریان نژاد، ویراستار). تهران: دانشگاه دفاع ملی.
    • لشگر بلوکی، مجتبی (1390). جاری‌سازی راهبرد: راهنمای گام‌به‌گام اجرایی‌سازی راهبرد در عمل، تهران: آریانا قلم 1390
    • مبینی دهکردی، علی؛ سرعتی آشتیانی، نرجس (۱۳۸۸). مدیریت ‌‌راهبردی برای رهبران : (رهنمودهایی برای پیاده‌سازی ‌راهبرد). تهران: موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی.
    • مرکز الگوی اسلا‌می‌ ایرانی پیشرفت (۱۳۹۵). واکاوی ماهیت الگو در مباحثه با شخصیت‌های علمی و اجرایی کشور (۱۳۹۰-۱۳۹۱) (تأملاتی در چیستی الگو) (ص 140). تهران.
    • مرکز الگوی پیشرفت اسلا‌می ‌ایرانی (1396). تعریف الگو، مبتنی بر نظر امام خامنه‌ای، فصلنامه علمی مطالعات الگوی پیشرفت اسلا‌می‌ ایرانی،1396.
    • مرکز الگوی پیشرفت اسلا‌می ‌ایرانی (1396). تبیین ماهیت الگوی ­اسلامی ­ایرانی پیشرفت، فصلنامه علمی مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ­ایرانی (1396)، 104-79، (3)2.
    • مظلو‌می‌ و متولی (1391). الگویی برای اجرایی کردن برنامه‏های راهبرد. 1391.
    • ملکی، حسن (1397). سکولاریسم تربیتی و نقد سند آموزشی 2030. نقد سند آموزش 2030 از منظر تعلیم و تربیت اسلامی، مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلا‌می‌ صدرا، ص 51. تهران. آفتاب توسعه.
    • مندارس، ‌هانری (1349). مبانی جامعه‌شناسی، باقر پرهام، تهران، امیرکبیر.
    • مورهد، گریفین (1374). رفتار سازمانی، ترجمه سیدمهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده. تهران: انتشارات مروارید.
    • میرزایی اهرنجانی، حسن (۱۳۷۷). در جستجوی یک طرح نظری برای شناخت و تجزیه‌وتحلیل عوامل مؤثر بر وجدان کاری و انضباط اجتماعی در سازمان، (مجید معصوم‌زاده و حسین رحمانی، ویراستاران). قزوین: دانشگاه آزاد اسلامی
    • میرزایی اهرنجانی، حسن؛ مقیمی، سید محمد (1382). ارائه الگوی مطلوب سازمانی برای سازمان‌های غیردولتی ایران با استفاده از رویکرد کارآفرینی، دانش مدیریت شماره ۶۲ پاییز ۱۳۸۲ صفحات ۱۰۱ ص ۱۳۸
    • ناظمی‌اردکانی، مهدی (1396). جزوات درسی دوره پنجم دکتری مدیریت راهبردی فرهنگی دانشگاه عالی دفاع ملی.1396
    • نفیسی، عبدالحسین (1390)، بررسی روند تدوین سند تحول بنیادین در آموزش‌وپرورش.
    • نویدادهم، مهدی (1391). الزامات ­مدیریتی ­تحول ­بنیادین ­در ­آموزش‌وپرورش، راهبرد فرهنگ، شماره هفدهم ­و هجدهم.
    • نوید ادهم، مهدی و راغب، فاطمه (1399). طراحی مدل اجرای سند تحول بنیادین آموزش ­و پرورش، فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی،10(1)، 67-84.
    • نوید ادهم، مهدی (1399). جلسه دوم شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی 09/04/1399 به ریاست دکتر سعید رضا عاملی در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
    • هانگر، دیـوید، توماس ویلن (1381). مبانی مدیریت راهبرد، (مترجم: سـید محـمد اعرابی و داود ایزدی)، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    • دادرسان، مهتاب؛ رزقی رستمی، علیرضا؛ حقیقی، مسعود (1402). ارائه الگوی عوامل مؤثر بر پیادهسازی اثربخش نظام جانشین پروری در شرکت ارتباطات سیار ایران، فصلنامه علمی مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، سال هفتم، شماره 26.

    References

    • Crittenden، Victoria L. & Crittenden، William F. (2008). Building a capable organization: The eight levers of strategy implementation. Business Horizons، (51)، 301-309.
    • Ehlers,T,M.B. & Lazenby,K.J.A.A. (2004). Strategic Management South African Concepts and Cases, Pretoria:Va Schaik.
    • .Glaser B, Strauss A. (1967). The discovery of grounded theory. Chicago IL: Aldine; 1967.
    • Hrebiniak،Lawrence G. (2005). Making Strategy Work: Leading Effective Execution and Change. Pearson Education
    • Harrington,R (2006). The Moderating Effects of Size, Manager Tactics and Involvement on Strategy Implementation in Foodservice. Hospitality Management, Volume 25 p. 373– 397.
    • Moradi and A. Miralmasi, Pragmatic research method, First. Tehran: School of Quantitative and Qualitative Research. MPT ACADEMY, 2020.
    • .Munhall, P. L. & Oiler, C. J. (1990). Nursing research: A qualitative perspective, (10th Ed). ACC CO
    • NASA,Strategic management and governance, Hand book,NPD1000,0,August (2005).
    • Noori, A., & Mehr Mohammadi, M. (2012). A model for applying Grounded Theory in educational studies. Journal of Curriculum Studies, 6(23), 8-35.
    • Noble، Charles H. (1999). Building the strategy implementation network. Business Horizons.42(6).
    • Okumus Fevzi. (2003). A framework to implement strategies organizations, Management Decision, 41.9,2003,871-882
    • Pearce, J.A.& Robinson, R.B. (2007). Formulation, Implementation and Control of Competitive Strategy, 10th edition. Boston, MA: McGraw-Hill Irwin
    • Tan Lau, Alder. TSZ(2007). Making Sense of contemporary strategic implementation: towards a conceptual model, http://www.pamij.com/99-4-4
    • HEFCE. Publica ons 2000- strategie planning in higher education – les(2009).
    • www,1000.ventures.com/business,strategic management (2009).
    • whitehouse.gov/OMB, implementating the president`s management agenda for E- Government (E- Government strategy) – February 27, (2002).
    • www: //knowlegeboard. Com/ library, standardized implementation approach, D3.1, Form 1st project no(2000).
    • US.A environmental protection Agency, National strategy for agriculture, April 25. (2006).
    • Keydifferences