تاثیر شاخص‌های اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد مقاومتی بر شدت مصرف انرژی در کشورهای منتخب صادرکننده نفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد نفت و گاز دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی؛ نویسنده مسئول

2 دانشجوی دکترای اقتصاد اسلامی گرایش اقتصاد بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه

3 استادیار و دکترای تخصصی علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به روند صعودی انرژی بری کشورهای در حال توسعه به‌خصوص کشورهای صادر کننده انرژی، افزایش بهره‌وری انرژی و کاهش شدت مصرف انرژی بیش از پیش مورد توجه سیاست‌گذاران کلان کشور قرار گرفته است. با توجه به اینکه ضرورت پایه‌ریزی راهبردهای اقتصاد دانش‌بنیان و کاهش شدت انرژی هر دو در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ذکر شده‌اند، در این مقاله به بررسی تاثیر شاخص‌های اقتصاد دانش‌بنیان و عملکرد اقتصاد مقاومتی بر شدت مصرف انرژی در کشورهای منتخب صادرکننده نفت طی دوره زمانی ‌‌سال‌های 2000 تا 2019 پرداخته شده است. تخمین ‌الگوی رگرسیونی با استفاده از ‌الگو داده‌های تابلویی با استناد به مقاله پائولو (2013) و تعریف بانک جهانی و شاخص‌های اقتصاد مقاومتی صورت پذیرفته است و نتایج نشان از تاثیر منفی نسبت هزینه‌های تحقیق و توسعه به تولید ناخالص داخلی و تعداد استفاده‌کنندگان اینترنت بر شدت مصرف انرژی دارد. همچنین متغیر درجه باز بودن اقتصادی که شاخصی هم برای اقتصاد مقاومتی و هم برای اقتصاد دانش‌بنیان است، منجر به کاهش شدت مصرف انرژی در گروه کشورهای منتخب تحقیق دارد. متغیرهای تمرکز کالاهای صادراتی و وارداتی و همچنین صادرات با فناوری بالا که از متغیرهای اقتصاد مقاومتی است، دارای تاثیر منفی و ‌معنی‌دار بر شدت مصرف انرژی در کشورهای منتخب تحقیق دارد. همچنین در نهایت مطابق با انتظار تاثیر متغیرهای هزینه‌های دولت به تولید ناخالص داخلی که نشان از اندازه دولت دارد و متغیر شاخص فلاکت بر شدت مصرف انرژی تاثیر مثبت و ‌معنی‌داری دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of knowledge-based economy and resilience economics indicators on energy intensity in selected oil-exporting countries

نویسندگان [English]

  • ebrahim soltani 1
  • Mohamad Sadegh Haji Mola Mirzaee 2
  • Hasan Shokouh 3
1 PhD student in Oil and Gas Economics, Faculty of Economics, Allameh Tabatabai University
2 PhD Student in Islamic Economics, majoring in International Economics, Islamic Azad University, Firoozkooh Branch
3 Assistant professor in Political Science, University of Tehran
چکیده [English]

Due to the upward trend in energy consumption in developing countries, especially energy exporting countries, increasing energy efficiency and reducing the intensity of energy consumption has been more than ever considered by major policymakers. Given that the need to establish knowledge-based economy strategies and reduce energy intensity are both mentioned in the general policies of the resistance economy, this article examines the impact of knowledge-based economy strategies and the performance of the resistance economy on energy intensity in selected exporting countries. Oil has been refined for the period 2000 to 2019. The model is estimated using the panel data model and the results show a negative impact of the ratio of research and development costs to GDP and the number of Internet users on the intensity of energy consumption. Also, the variable of degree of economic openness, which is an indicator for both the resistance economy and the knowledge-based economy, leads to a reduction in the intensity of energy consumption in the group of selected research countries. The variables of concentration of export and import goods as well as high-tech exports, which are variables of resistance economy, have a negative and significant effect on the intensity of energy consumption in selected research countries. Which has the size of a government and the variable of misery index has a positive and significant effect on energy intensity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge-based economy
  • energy consumption
  • performance of resistance economy
  • research and development costs
  • oil exporting countries

مراجع

  • الف. منابع فارسی

    • بیرانوند، مرتضی (1396)، برآورد شاخص‌های اقتصاد مقاومتی، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان/ سال پنجم، دومین ویژه نامه اقتصاد مقاومتی، زمستان 1396 / صفحات 44 - 21
    • حقیقت، جعفر؛ انصاری لاری، محمد صالح و کیانی، پویان (1393)، ارزیابی کارایی انرژی در بخش خانگی استان‌های کشور، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، دوره چهارم، شماره 13، ص 89-116.
    • خدادادی، الهام و سیدحسن‌زاده، سیدعلی اکبر (1394)، بهره‌وری انرژی در صنایع تولیدی ایران»، اولین همایش ملی اقتصاد صنعتی ایران، چاپ شده در مجموعه مقالات، دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز، اسفند ماه، ص 46-67.
    • راسخی، سعید و سلمانی، پروین (1392)، رابطه شدت انرژی و کارایی اقتصادی در کشورهای منتخب با استفاده از الگوی گشتاور تعمیم‌یافته: کاربردی از تحلیل پنجره‌ای پوششی داده‌ها، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، دوره 21، شماره 67، ص 5-24.
    • رجبی، پرویز و آریامنش، تیمور (1391)، تحریم اقتصادی و راهبردهای اقتصاد مقاومتی برای مقابله با تحریم، همایش ملی بررسی و تبیین اقتصاد مقاومتی، رشت.
    • سیف، اله‌مراد (1387)، شدت انرژی: عوامل تأثیر‌گذار و تخمین یک تابع پیشنهادی، فصلنامة مطالعات اقتصاد انرژی، دوره 5، شماره 18، ص 177 ـ 201.
    • عباسی، فرهاد و مرادی، فرزین(1388)، تبیین مقایسه‌ای سیاست اقتصاد مقاومتی با سایر مکاتب اقتصادی، مجموعه مقالات همایش ملی برر سی و تبیین اقتصاد مقاومتی ، دانشگاه گیلان، ص 93-111.
    • علیزاده، محمد و گلخندان، ابوالقاسم (1394)، تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) بر مصرف انرژی در کشورهای منتخب منطقه منا (رویکرد GMM سیستمی)، اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، دوره 10، شماره 22،ص 115-139.
    • عماد زاده، طالب؛ مرادی، جلیل؛ ناصری، مراد (1395)، اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد اقتصادی کشورهای عضو اوپک، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، شماره7 صص 45-64
    • قاسمی، عبدالرسول و محمدخان پور اردبیل، رقیه (1393)، بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر شدت مصرف انرژی در بخش حمل و نقل، فصلنامه پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، دوره 4، شماره 13، ص 169-190.
    • محمودزاده، محمود (1386)، اثرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد بهره‌وری نیروی کار در اقتصاد ایران، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 43، ص 153-184
    • منظور، داود و نیاکان، لیلی (1393)، رابطه توسعه اقتصادی و شدت انرژی در کشورهای عضو اکو: ‌الگو رگرسیون داده‌های تابلویی استان‌های یکنواخت، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، دوره 22، شماره 69، ص ۸۳-۱۰۶.
    • موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (1381)، گزارش هم‌اندیشی انرژی، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، مجموعه گزارش‌های همایش چالش‌ها و چشم‌اندازهای توسعه ایران، 1381: ص 30-1 الی 30-26.
    • ناظمیان، متین و اسلا‌می‌فر، صابر (1397)، اقتصاد فناوری اطلاعات، شرکت چاپ و نشر بازرگانی وابسته به موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، تهران، ص 27-43 .

     

    ب. منابع انگلیسی

    • Barratt,(2006) International Telecommunication Union. Geneva Switzerland.
    • Chen, C.K (2018). Causal Modeling of Knowledge-Based Economy, Management Decision, Vol. 46, No. 3, PP. 501-514.
    • Chen, C.K (2018). Construct Model of Knowledge-Based Economy Indicators, Journal of American Academy of Business, Cambridge, Vol. 13, No. 1, PP. 215-222.
    • Collard, F., Feve, P., & Franck Portier (2019), Electricity Consumption and ICT in the French Service Sector, Energy Economics, Vol.27, PP. 541-550.
    • DeBenedictis, L. F. & Giles D. E. A (2018) Diagnostic Testing in Econometrics: Variable Addition, RESET and Fourier Approximations, In: A. Ullah & D. E. A. Giles (Eds.), Handbook of Applied Economic Statistics. Marcel Dekker, New York, PP. 383-417.
    • Godin, B (2016). The Knowledge-Based Economy: Conceptual Framework or Buzzword? ., The Journal of Technology Transfer, Vol. 31, Issue.1, PP. 17-30.
    • Ishida, H. (2014). The effect of ICT development on economic growth and energy consumption in Japan, Telematics and Informatics, pp1-10.
    • Narayan, P.K. & Narayan, S. (2019). Estimating income and price elastisities of imports for Fiji in a cointegration framework, Economic Modelling,vol 22, p 423-438.
    • Narayan, P.K. (2017). The saving and investment nexus for China: evidence from cointegration tests, Applied Economics, vol 37, Issue 17,pp 1979-1990.
    • Odhiambo, N.M. (2018). Energy consumption, prices and economic growth in three SSA countries: a comparative study, Energy Policy,vol 38, 2463-2469.
    • Sandek & fetiur.(2011). Substitution of Information for Energy, Energy Policy, Vol. 22, pp 356-363
    • Toffel (2004) The DAC Guidelines: Strategies for Sustainable DevelopmenFrance, OECD Publications Service, pp74-92
    • White, D. Steven & Gunasekaran, Angappa &. Ariguzo, Godwin (2013). The structural components of a knowledge-based economy, International Journal of Business Innovation and Research (IJBIR), 7, No. 4, pp107-115
مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی
دوره 6، شماره 21
خرداد 1401
صفحه 75-102

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار