واکاوی نقش حوزه دفاعی در رشد و توسعه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیر کل دفتر ریاست - مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی

2 دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه عالی دفاع ملی

3 دانش آموخته دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

موضوع «رشد و توسعه اقتصادی» و به‌ تعبیر دقیق مقام معظم رهبری (مدظله العالی) «پیشرفت اقتصادی»، از مسائل اساسی و از چالش­های مطرح به‌ویژه در دهه­ی پنجم از عمر با برکت نظام مقدس ج.ا.ا. است. دراین‌رهگذر، حوزه دفاعی در جوامع مختلف یکی از مهم‌ترین نهادهایی است که به­طورمستقیم و غیرمستقیم بر فعالیت­های اقتصادی تأثیرگذار بوده و در رشد و توسعه و نیز شکوفایی اقتصادی جوامع نقش به‌سزایی را ایفا می­کند؛ به­طوری­که این نقش­آفرینی در زمان صلح برجسته‌تر نیز می‌شود؛ تاجایی­که با رویکردهای متفاوت دولت­ها، این نسبت به میزان و نحوه­ی به‌کارگیری از حوزه دفاعی در فعالیت­های متنوع اقتصادی ملی و بین­المللی، متفاوت است.
این پژوهش به لحاظ ماهیت، توصیفی– پیمایشی است و از لحاظ طرح تحقیق حال­نگر و آینده­نگر بوده و در زمره‌ی تحقیقات نتیجه­گرا و کاربردی دسته­بندی می­شود؛ به‌طوری‌که با توجه به ابعاد مختلف نقش حوزه دفاعی در رشد و توسعه اقتصادی ج.ا.ا. پژوهشگر نسبت به شناسایی جامعه نمونه براساس روش تحقیق پرداخت و پرسشنامه تحقیق را در اختیار نخبگان آشنا به مباحث رشد اقتصادی و مقوله توسعه اقتصادی قرار داد. جامعه آماری این پژوهش350 نفر می­باشد که به‌روش کتابخانه­ای و میدانی با استفاده از ابزارهای پرسش‌نامه و مصاحبه داده­های لازم جمع­آوری شدند. داده­های تحقیق با بهره­مندی از آمارهای توصیفی و استنباطی تدوین شده است. در این پژوهش براساس تجمیع نظرات کارشناسان و صاحب‌نظران اقتصادی، نقش حوزه دفاعی در فعالیت‌های اقتصادی کشور در دو بخش رویکردها و تأثیرات، موردسنجش و واکاوی قرار گرفت؛ به­طوری­که پنج رویکرد و پنج تأثیر اصلی در این رابطه، احصا و ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An analysis the Role of the Defense Field in the Economic Growth and Development of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • HAMID ALAVI 1
  • Asghar Saleh Esfahani 2
  • Rahim Mombaini 3
1 General Manager of presidency office - BHRC
2 Associate Professor and faculty member of the Supreme National Defense University
3 Graduate in Supreme National Defense University
چکیده [English]

The subject of "economic growth and development" and, in the words of the Supreme Leader Khamenei, "economic progress" addressed the fundamental issues and challenges of the fifth decade of life, blessed with the sacred system of the Islamic Republic of Iran. In this regard, the defense field in various societies is one of the most important institutions that sometimes directly and indirectly affect economic activities and play a significant role in the growth and development of the economic flourishing of societies. As this role plays a significant role in peace, as far as the different approaches of governments are concerned with the extent and manner of using the defense field in various domestic and international economic activities.
The researcher identifies and examines different dimensions of the role of the defense field in economic growth and development c. AA. He addressed the sample community based on the research method and provided it to the elites familiar with the topics of economic growth and economic development. The statistical population of this study is 350 people who were collected by library and field methods using questionnaire and interview tools. Research data have been compiled using descriptive and inferential statistics. In this study, based on the aggregation of opinions of economic experts and experts, the role of defense in the country's economic activities in two parts of approaches and effects were assessed and analyzed so that five approaches and five main effects in this regard were counted and presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Defense Field
  • Economic Growth
  • Economic Development
  • Economic Progress

مراجع

  • الف. منابع دینی

    • قرآن مجید
    • امام خامنه­ای، سیدعلی (مدظله‌العالی)، مجموعه بیانات- قابل‌دسترس درپایگاه اطلاع رسانی: www.khamenei.ir

     

    ب. منابع فارسی

    ـ کتب و مقالات

    • آذرلی، آرمان و جعفرزاده، داریوش (1396)، ترجمان اقتصاد مقاومتی در صنعت دفاعی مبتنی‌بر مدل لافلِی (بازی بُرد)، مجموعه مقالات اولین همایش اقتصاد دفاع، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • آذرلی، آرمان و جعفرزاده، داریوش (1396)، ترجمان اقتصاد مقاومتی در صنعت دفاعی مبتنی‌بر مدل لافلِی (بازی بُرد)، مجموعه سیدعلی (مدظله العالی)، مجموعه بیانات- قابل‌دسترس درپایگاه اطلاع رسانی: www.khamenei.ir
    • آذرلی، آرمان و حسینی، سیدشمس­الدین (1396)، کاربرد نظریه اقتصاد صنعتی در شناخت بازار تسلیحات، مجموعه مقالات اولین همایش اقتصاد دفاع، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • ازغندی، علیرضا و ذاکری، قاسم (1389)، تأثیر صنایع نظامی در اقتصاد و توسعه فناوری رژیم صهیونیستی، فصلنامه پژوهش­های سیاسی  و بین­المللی، سال اول، شماره سوم.
    • پورصادق، ناصر و کاشمری، علی (1396)، تأثیر هزینه‌های نظامی و مصرفی دولت بر رشد اقتصادی کشورهای منطقه خلیج فارس، مجموعه مقالات اولین همایش اقتصاد دفاع، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • خلیلی­شورینی، سیاوش (1391)، رو‌ش‌های پژوهش آمیخته (با تاکید بر بومی‌سازی)، تهران: انتشارات یادواره کتاب.
    • دری نوگورانی، حسین (1392)، اقتصاد دفاع در دوران جدید، تهران: نشر ساقی.
    • سام­دلیری، کاظم و ریاضی، وحید (1396)، مدل اقتصاد دفاع در نیروهای مسلح، مجموعه مقالات اولین همایش اقتصاد دفاع، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • شکوه، حسن (1391)، اقتصاد و دفاع ملی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال پانزدهم، شماره سوم،  شماره مسلسل 57.
    • غضنفری­نژاد، مرتضی (1393)، نقش نیروهای مسلح در توسعه اقتصاد ملی، مجله پدافند اقتصادی- شماره4.
    • قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
    • کیوی، ریمون و کامپنهود، لوک‌‌وان (1370)، روش تحقیق در علوم اجتماعی (نظری و عملی)، ترجمه: عبدالحسین نیک‌گهر، چاپ هجدهم، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
    • گروه مطالعات راهبردی مجمع (1388)، فناوری و قدرت ملی (چالش‌ها و راهبردها)، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • ملکی­فر، عقیل (1375)، سرمایه­گذاری در امنیت ملی، تهران: دفتر مطالعات موسسه آموزش و تحقیقات صنایع دفاعی.
    • مؤمنی، منصور و فعال­قیومی، علی (1394) تحلیل‌های آماری با استفاده از SPSS- ناشر: مؤلف.
    • یاسینی، حسین (1375)، نقش ارتش در توسعه، رساله دکتری دانشکده مدیریت راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی

     

    ـ سایت‌ها

     

     

    ج. منابع لاتین

    ـ کتب و مقالات

    • Alexander, R. (1995). Defence spending: Burden or growth – promoting?, Defence and peace economics, Vol.6. No. 1. PP. 13-25.
    • Anderton, Charles H. (1995). Economics of Arms Trade. College of the Holy Cross. Handbook of Defense Economics, Volume 1, Edited by K. Hartley and T. Sandler.
    • Biswas, B. and Ram, R. (1986). Military expenditures and economic growth in less developed countries: An augmented model and further evidence, Economic development and cultural change, Vol. 34. PP. 361- 372.
    • Feder, G. (1982). On Export and Economic Growth, j. of development economics. Vol. 12. PP. 59-73.
    • Huang, C. and Mintz, A. (1991). Defence Expenditures and Economic Growth: The externality effect, Defence economics. Vol.3. PP. 35-40.
    • Ram, R. (1986). Government size and economic growth: A new framework and some evidence from cross-section and time-series data, American economic review, Vol. 76. PP. 191-203.
    • Rasler, K. and W.R. Thompson, (1988). Defence burdens, capital formation, and economic growth the systemic leader case, J. of conflict resolution, Vol. 32. No. 1. PP. 61-86.
    • Smit, Dan and Ron, Smit (1980). Military expenditure, resources and development, University of London, Birkbeck college discussion paper. No. 87. November.

     

    ـ سایت ها

    • Butts, Kent (Ed) (1994). Environmental Security: DOD Partnership for Peace, Carlisle, Pa: Strategic Studies Institute, U.S Army War College.
    •  Trading Economics (2016) US GDP growth rate.
    • http://www.naval-technology.co

مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی
دوره 4، شماره 15
آذر 1399
صفحه 103-136

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار