طراحی الگوی رهبری راهبرد ی در شرکت‌های دانش‌بنیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران (نویسنده مسئول) Email: malekakhlagh@guilan.ac.ir

2 دانشیار گروه مدیریت، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

3 دانشجوی دکتری مدیریت سیاست‌گذاری بازرگانی، گروه مدیریت، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

4 دکتری آینده‌پژوهی، گروه مدیریت، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

در جهان کسب‌وکار کنونی نقش بی‌بدیل عامل رهبری در موفقیت سازمان‌ها بر کسی پوشیده نیست؛ رهبری راهبردی نوع خاصی از رهبری نوین به شمار می‌رود که اکثر مفاهیم رهبری را در یک سقف قرار داده و قادر به هدایت اثربخش سازمان‌ها در محیط کسب‌وکار پویا و فرا-رقابتی امروزی است. هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی سبک رهبری راهبردی در شرکت‌های دانش‌بنیان است. پژوهش کنونی ازنظر هدف کاربردی، ازلحاظ ماهیت اکتشافی، برحسب رویکرد کیفی و بر اساس پارادایم پژوهش، تفسیری است. مشارکت‌کنندگان پژوهش، 15 نفر از خبرگان دانشگاهی و مدیران ارشد شرکت‌های دانش‌بنیان استان گیلان بودند؛ روش نمونه‌گیری جهت انتخاب اعضای نمونه، نمونه‌گیری هدفمند از نوع گلوله‌ی برفی و مبنای تعیین حجم نمونه اشباع نظری است. روش گردآوری داده‌ها میدانی، ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با خبرگان و روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها فن تحلیل مضمون است. نتایج ناشی از فن تحلیل مضمون نشان داد که 115 مضمون کلیدی، 30 مضمون سازمان‎دهنده و 4 مضمون کلان: الف – رهبری راهبردی در سطح فردی، ب- رهبری راهبردی در سطح بین فردی، پ- رهبری راهبردی در سطح سازمانی و ت- رهبری راهبردی در سطح فرا سازمانی احصاء شد. با توجه به نتایج پژوهش یک رهبر راهبردی باید در چهار سطح: فردی، بین فردی، سازمانی و فرا سازمانی دارای قابلیت و مهارت بالایی باشد؛ بنابراین، شرکت‌های دانش‌بنیان استان گیلان باید رهبری راهبردی در 4 سطح فردی، بین فردی، سازمانی و فرا سازمانی را در میان مدیران ارشد خود توسعه دهند تا عملکرد رهبری راهبردی آن‌ها بهبود یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a Strategic Leadership Model in Knowledge-Based Companies

نویسندگان [English]

  • Esmaeil MalekAkhlagh 1
  • Reza emaeilpour 2
  • Hani Nikookar gohari 3
  • Alireza Nosrati 4
1 Associate Professor, Department of Management, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran (Corresponding Author). Email: malekakhlagh@guilan.ac.ir
2 Associate Professor, Department of Management, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran
3 PhD Candidate in Commercial Policy Management, Department of Management, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran
4 PhD in Futures Studies, Department of Management, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran
چکیده [English]

In today’s business world, the pivotal role of leadership in organizational success is undeniable. Strategic leadership is considered a distinctive form of contemporary leadership that integrates most leadership concepts within a unified framework and enables organizations to be effectively guided in today’s dynamic and hyper-competitive business environment. The purpose of this study is to design a strategic leadership style model for knowledge-based companies. The present research is applied in terms of purpose, exploratory in nature, qualitative in approach, and interpretive in terms of research paradigm. The study participants consisted of 15 academic experts and senior managers of knowledge-based companies in Guilan Province. A purposive snowball sampling method was employed, and theoretical saturation was used to determine the sample size. Data were collected through field research using semi-structured expert interviews, and data analysis was conducted using thematic analysis. The results of the thematic analysis led to the identification of 115 key themes, 30 organizing themes, and four overarching dimensions: (a) strategic leadership at the individual level, (b) strategic leadership at the interpersonal level, (c) strategic leadership at the organizational level, and (d) strategic leadership at the supra-organizational level. Based on the findings, a strategic leader must possess high levels of capability and skill across four levels: individual, interpersonal, organizational, and supra-organizational. Accordingly, knowledge-based companies in Guilan Province should foster strategic leadership among their senior managers across these four levels in order to enhance overall strategic leadership performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic leadership Style
  • Knowledge-Based Companies
  • Thematic Analysis

مراجع

  • آتشی، علی؛ رستگار، عباسعلی؛ دامغانیان، حسین (1398). الگوی رهبری دانشوران در سازمان‌های دانش‌بنیان ایران: رویکرد تئوری داده بنیاد. فصلنامه مجلس و راهبرد، 26(97)، 251-287.
  • اکبری، محسن؛ نیکوکار گوهری، هانی؛ اسماعیل‌زاده، محمد (1395). بررسی نقش رهبری متعالی بر عملکرد سازمانی با میانجی‌گری مزیت رقابتی. پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، 6(3)، 1-17.
  • اسماعیل‌پور، رضا؛ نیکوکار گوهری، هانی (1396). بررسی تأثیر رهبری متعالی بر بهره‌وری سازمانی با تأکید بر معنویت در محیط کار. مدیریت بهره‌وری، 10(4)، 159-183.
  • اسماعیل‌پور، رضا؛ نیکوکار گوهری، هانی (1402). ارائه‌ی الگویی جامع جهت بررسی تأثیر علی رهبری متعالی بر تاب‌آوری سازمانی شرکت‌های دانش‌بنیان با رویکرد تلفیقی الگو‌سازی ساختاری– تفسیری (ISM) و الگوی یابی معادلات ساختاری (SEM)، مدیریت فردا، 56 (17)، 166-192.
  • اسد، حمیدرضا؛ محمودی، امیرحسین؛ شیرزاد کبریا، بهارک؛ حمیدی فر، فاطمه (1400). طراحی الگوی توسعۀ مهارت‌های مدیریتی مدیران با روش نظریه داده بنیاد (مطالعه موردی: اعضای هیئت‌علمی دانشگاه جامع علمی‌ـ کاربردی شهرداری تهران). مدیریت فرهنگ‌سازمانی، 19(4)، 765-788.
  • امیر نژاد، قنبر؛ مصطفوی، اکرم‌السادات (1401). طراحی الگوی شایستگی‌های راهبردی برای مدیران از دیدگاه امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی). فصلنامه منابع انسانی تحول‌آفرین، 1(1): ص. 74-86.
  • بختیاری، لطفعلی (1399). الگوی راهبردی رهبری تحول با رویکرد جهادی. پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، 13(4)(پیاپی 52)، 229-254.
  • پورصادق، ناصر؛ قرایی آشتیانی، محمدرضا (1402). تأثیر رهبری راهبردی بر بهبود عملکرد سازمانی با میانجیگری دوسوتوانی نوآوری (موردمطالعه: یکی از سازمان‌های دفاعی نیروهای مسلح). فصلنامه علمی مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی، 13(52): ص 25-45.
  • حبیبی، آرش (۱۴۰۰). روش تحقیق پیشرفته. تهران: انتشارات نارون.
  • دیلمی معزی، عمید؛ مختاری بایع کلایی، مهران (1401). تجزیه و تحلیل رهبری راهبردی برای تحول سازمانی و مشارکت کارکنان (نمونه موردی: بانک‌های کشاورزی شهر تهران)، فصلنامه‌ی تخصصی اندیشه‌ی مدیران دولتی، ۴ (۱۴)، 54-65.
  • زارعی، محمدامین؛ افجه، سید علی‌اکبر؛ خاشعی وحید؛ دلشاد تهرانی، مصطفی (1396). تدوین مؤلفه‌های ویژگی‌ها رهبری راهبردی و بررسی تطابق آن با ویژگی‌ها موردنیاز مدیران ارشد دانشگاه فرهنگیان از دیدگاه متخصصان. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 38(2).
  • زارعی، محمدامین؛ افجه، سید علی‌اکبر؛ خاشعی وحید؛ دلشاد تهرانی، مصطفی (1398). طراحی الگوی رهبری راهبردی اسلامی در سازمان: بر اساس تحلیل محتوای عهدنامۀ مالک‌اشتر. اندیشه مدیریت راهبردی، 13(2)، 73-94.
  • سالم، سمیه؛ تیموری، هادی؛ مشرف جوادی، محمدحسین؛ شائمی برزکی، علی (1400). واکاوی الگوی رهبری دانش‌مدار در شرکت‌های دانش‌بنیان. پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 10(32)(1)، 99-118.
  • شیرینی، ناصر (1400). بررسی تأثیر رهبری راهبردی بر اثربخشی سازمانی در شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی. رهبری آموزشی کاربردی، 2(4)، 65-78.
  • شخصی نیائی، مرتضی (1401). آنالیز مدیریت و رهبری راهبردی به منظور تحول سازمانی و افزایش مشارکت کارمندان. ماهنامه علمی-تخصصی برند آفرین، 3(30)، 1-10.
  • قائدامینی هارونی، عباس؛ ابراهیم زاده دستجردی، رضا؛ صادقی ده چشمه، مهرداد؛ ماهرانی برزانی، مجید (1398). تأثیر رهبری راهبردی از طریق تفکر استراتژیک بر عملکرد سازمانی در شرکت ساپکو. فصلنامه خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، 10(34) ف صص. 1-14.
  • محمدی، احمد؛ بهشتی فر، ملیکه؛ کاظمی، حسین (1398). طراحی الگوی رهبری اثربخش در آجا مبتنی بر فن دلفی فازی. فصلنامه مدیریت نظامی، 19(76)، 127-162.
  • محمدبیگی، زهرا؛ الوانی، سید مهدی؛ حسن‌پور، اکبر؛ یوسفی زنوز، رضا (1398). شناسایی شایستگی‌های رهبریِ راهبردی با رویکرد رضایت ذی‌نفعان سازمان در صنعت حمل‌ونقل هوایی ایران. مدیریت نوآوری در سازمان‌های دفاعی، 2(4)، 79-108.
  • مهدی زاده رستم، مهدی؛ زارع، شکوفه؛ پیروز، پیمان (1400). سبک رهبری راهبردی و تأثیر آن بر عملکرد سازمانی با توجه به نقش نوآوری سازمانی در بنیاد شهید و امور ایثارگران استان فارس. فصلنامه آموزش و بهبود منابع انسانی، 4(2 (3)), 99-108.
  • نیکوکار گوهری، هانی؛ اکبری، محسن؛ آهی، پرویز؛ قیاسی، رضا (1398). تبیین نقش رهبری آینده‌نگر در بهبود بهره‌وری سازمانی با میانجیگری تعهد سازمانی. پژوهش‌های مدیریت انتظامی (مطالعات مدیریت انتظامی)، 14(1)، 101-122.
  • نیکوکار گوهری، هانی؛ آهی، پرویز؛ اکبری، محسن (1400). بررسی تأثیر رهبری آینده‌نگر بر اثربخشی سازمانی: نقش میانجی رفتار شهروندی سازمانی. مدیریت بهره‌وری، 15(2(57)، 107-138.
  • نیک کار، امیر؛ حقیقی، محمد؛ شاه‌حسینی، محمدعلی؛ کردنائیج، اسدالله (1399). الگوی رهبری مشارکتی راهبردی در شرکت‌های دانش‌بنیان تولیدی، پژوهش‌های مدیریت راهبردی، 26(79)، 107-137.

References

  • Akbari, M., Omrane, A., Nikookar-Gohari, H., & Ebrahim, Ranji (2023. (The impact of transformational leadership on CWBs: the moderating effect of management level in a developing country. Transnational Corporations Review, DOI: 10.1080/19186444.2022.2118492.
  • Akbari, M., Omrane, A., Hoseinzadeh, A., & Nikookar-Gohari, H. (2022). Effects of innovation on corporate performance of manufacturing companies: which roles associated to social responsibility? Transnational Corporations Review, 14(4): 438-453. DOI: 10.1080/19186444.2021.1940055.
  • Ahmed, A. O., Keino, D., & Machoka, P. (2022). Intervening Effect of Employee Retention on the Relationship between Strategic Leadership and Performance of Health Care Workers in North Eastern Kenya. Journal of Human Resource & Leadership, 6(4), 81-102. https://doi.org/10.53819/81018102t50127.
  • Alivand Zamhariri, A., Heirany, F., & Moeinaddin M. (2023). Investigation of the strategic entrepreneurship components’ effect on the knowledge-based companies’ performance by applying new dimensions of balanced score card. International Journal of Nonlinear Analysis and Applications, 14 (1): 1457–1480. http://dx.doi.org/10.22075/ijnaa.2022.27143.35 12.
  • Almahasneh, Y. A. S., Rahman, M. S. B. A., Omar, K. B., & Zulkiffli, S. N. A. (2023). The impact of organizational culture and leadership styles on the performance of public organizations. Corporate Governance and Organizational Behavior Review, 7(1): 158–165. https://doi.org/10.22495/cgobrv7i1p15.
  • Ariani, N., Sansuwito, T. B., Prasath, R., Novera, M., Sarli, D., & Sandeep, P. (2022). The Effect of Leadership Styles on Nurse Performances and Job Satisfaction among Nurses in Dumai Public Hospital: Technological Innovation as Mediator. Malaysian Journal of Medicine and Health Sciences, 18(2): 229-234.
  • Anugwu, C.C. & Okolocha, C.B. (2023). Leadership Styles and Employee Productivity in Pharmaceutical Companies in Nigeria. Advance Journal of Management and Social Sciences, 7(1): 26-40.
  • Adegboyega, O. & Olawumi D.A. (2021). The Effect of Leadership Styles on Employee’s Productivity in the Nigerian Oil and Gas Industry. Information Management and Business Review, 13(1): 47-64.
  • Al-Zoubi, Z.H.; Issa, H.M.B.; Musallam, F.Y. (2023). The Degree of Practicing Creative Leadership by Academic Leaders at Jordanian Universities and Its Relationship to the Level of Teaching Performance. Educ. Sci., 13 (2023), 163-176. https://doi.org/10.3390/educsci13020163.
  • Avolio, B. J., Luthans F., & Walumbwa, F. O. (2004). Authentic leadership: Theory-building for veritable sustained performance, (Working Paper), Lincoln, NE: Gallup Leadership Institute.
  • Beiki Demneh, Z., Allameh, M., Etebaryan Khorasgani, A., & Sharifi, S. (2023). Identifying the Required Components to Learn Passionate Leadership for Knowledge-Based Companies: Qualitative Metasynthesis Approach. The International Journal of Learning Space Studies (IJLSS), 1(3): 21-34.
  • Costa, J., Pádua, M., & Moreira, A.C (2023). Leadership Styles and Innovation Management: What Is the Role of Human Capital? Administrative Sciences, 13(2023): 47-62..https://doi.org/10.3390/admsci13020047.
  • Crossan, M., Vera, D., Nanjad. L., (2008). Transcendent leadership: Strategic leadership in dynamic environments. The Leadership Quarterly 19 (2008) 569–581. doi:10.1016/j.leaqua.2008.07.008.
  • García-Morales, V. J., Jiménez-Barrionuevo, M. M., & Gutiérrez-Gutiérrez, L. (2012). Transformational leadership influence on organizational performance through organizational learning and innovation. Journal of Business Research, 65(2012): 1040–1050.
  • Hendrata, D., Arofah, W., & Dedi, S., & Martadisastra, D. S. (2023).The influence of strategic leadership, transformational leadership and visionary leadership on performance at the naval academy mediated by decision making. Journal of Management, 12(6): 5034-5043.
  • Hadi, T. & Marpaung, A.B. (2023). Transformational Leadership & Knowledge Management Impact on Organization Performance: A Systematic Review. Aptisi Transactions on Technopreneurship (ATT), 5(1): 64–72.
  • Heidari moghadam, R. H., Mohammadfam, I., Babamiri, M., Soltanian, A. R., Hassan Khotanlou, H.,& Sohrabi, M. S., (2020). Study Protocol and Baseline Results for a Quasi-Randomized Control Trial: An investigation on the Effects of Ergonomic Interventions on Work-related Musculoskeletal Disorders, Quality of Work-life and Productivity in knowledge-based Companies. International Journal of Industrial Ergonomics, 80(4):103030. DOI: 10.1016/j.ergon.2020.103030.
  • Ilies, R., Morgeson, F., & Nahrgang, J. (2005). Authentic leadership and eudaemonic well-being: Understanding leader– follower outcomes. The Leadership Quarterly, 16(3): 373-394.
  • K¨onig, A.S., Graf-Vlachy, L., Bundy, J.N., & Little, L. (2020). A blessing and a curse: how CEOs’ empathy affects their management of organizational crises. Acad. Manag. Rev. 45(2020): 130–153.
  • Kılıc, F. (2022). The Role of Strategic Leadership in Innovation Performance. Open Journal of Business and Management, 10(2022): 654-669.https://doi.org/10.4236/ojbm.2022. 102037.
  • Liu, M., Zhang, P., Zhu, Y., & Li, Y. (2022). How and When Does Visionary Leadership Promote Followers’ Taking Charge? The Roles of Inclusion of Leader in Self and Future Orientation. Psychology Research and Behavior Management, 15(2022): 1917-1929.
  • Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Beverly Hills, CA: Sage Publications, Inc.
  • Love, A. (2012). Passion and purpose: Leading from the inside out. Leader to Leader, 65 (2012): 50-56.
  • Mailu, R. M., & Kariuki, P. (2022). Influence of strategic leadership on performance in non-governmental organizations in Nairobi County. International Academic Journal of Human Resource and Business Administration, 4(1): 386-407.
  • Muriithi, D. K. & Kariuki, P. (2022). Influence of Strategic Leadership on Competitiveness of Logistics Firms in Kenya. Journal of International Business and Management, 5(5): 1-25.
  • Nahak, M., & Ellitan, L. (2022). The Role of Strategic Leadership in Supporting Strategic Planning and Increasing Organizational Competitiveness. International Journal of Trend in Scientific Research and Development (IJTSRD), 6(3): 1441-1446.
  • Othman, B.J. & Diah, M.L.M.D. (2022). Impact of Knowledge Management and Strategic Leadership on the Competitiveness of the Real Estate Companies in Erbil City. Journal of Positive School Psychology, 6(4): 6444 – 6462.
  • Rowe, W. G. (2001). Creating Wealth in Organizations: The Role of Strategic Leadership. Academy of Management Executive, 15 (2001): 81-94. https://doi.org/10.5465/ame.2001.4251395.
  • Schaedler, L., Graf-Vlachy, L., & K¨onig, A. (2022). Strategic leadership in organizational crises: A review and research agenda. Long Range Planning, 55(2022): 102156. https://doi.org/10.1016/j.lrp.2021.102156.
  • Smith, D.A., Arnold, W.L., Krupinski, E.A., Powell, C., & Meltzer, CC. (2019). Strategic talent management: Implementation and impact of a leadership development program in radiology. Journal of the American College of Radiology, 16(7): 992-998. Doi: 10.1016 /j.jacr.2018.12.030.
  • Samimi, M., Cortes, A.F., Anderson, M. H., & Herrmann, P. (2019). What is strategic leadership? Developing a framework for future research. The Leadership Quarterly, 33(1):101353. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2019.101353.
  • Soeherlan S, L. (2022). The influence of strategic leadership and motivation on employee performance. International Journal of Health Sciences, 6(S1), 3548²3563.
  • Tran, N.M. & & Pham, B-N.T. (2020). The influence of CEO characteristics on corporate environmental performance of SMEs: Evidence from Vietnamese SMEs. Management Science Letters, 10(2020): 1671–1682.
  • Willis, A. O. C., Kinyua, G., & Muchemi, A. (2022). Strategic Leadership as an Antecedent of Competitive Advantage: A Review of Literature. International Journal of Managerial Studies and Research (IJMSR), 10(1): 18-33. https://doi.org/10.20431/2349-0349.1001003.
  • Wang, Q., Wang, J., Zhou, X., Li, F., & Wang, M. (2020). How inclusive leadership enhances follower taking charge: the mediating role of affective commitment and the moderating role of traditionality. Psychol Res Behav Manag. 13(2020), 1103–1114. Doi: 10.2147/ PRBM.S2809112.
  • Zhou, Y., Zhou, Y., Zhang, L., Zhao, X., & Chen, W. (2022) Effects of Top Management Team Characteristics on Patent Strategic Change and Firm Performance. Front. Psychol. 12:762499, 1-10. Doi: 10.3389/fpsyg.2021.762499.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی
دوره 9، شماره 35
آذر 1404
صفحه 177-220

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار