توسعه سواحل مکران اولین اثرات توسعه نامتو ازن با تأ کید بر شکاف‌های اجتماعی و فرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه جامعه‌شناسی، واحد جهرم، دانشگاه آزاد اسلامی، جهرم، ایران

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد جهرم، دانشگاه آزاد اسلامی، جهرم، ایران (نویسنده مسئول) Email: Majidrezakarimi@gmail.com کرامت‌اله راسخ

3 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، واحد جهرم، دانشگاه آزاد اسلامی، جهرم، ایران

چکیده

تقریباً شش‌دهه از نظام برنامه‌ریزی توسعه در کشور می‌گذرد. یکی از اهدافی که به‌طور تلویحی در طول این شش‌دهه برنامه‌ریزی بدان اشاره شده، توجه به تعادل و توازن منطقه‌ای در کشور بوده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی مسئله توسعه سواحل مکران با تأکید بر شکاف‌های اجتماعی و فرهنگی به‌عنوان اولین اثرات توسعه نامتوازن است. پژوهش با رویکرد کیفی و روش تئوری زمینه‌ای یا (گراندد تئوری) است. پرسش‌نامه محقق‌ساخته طراحی و پس از محاسبه میزان پایایی و روایی آن در میان نمونه آماری که تعداد 484 نفر از کلیه زنان و مردان ساکن در منطقه مکران با تعداد 88761 نفر است، توزیع شد. در قسمت آمار استنباطی، ابتدا پایایی که شامل ضریب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و روایی همگرا شامل میانگین واریانس استخراج شده و روایی واگرا شامل روش فورنل و لارکر مورد بررسی قرار گرفت. در بخش کیفی نتایج مطالعه کمی در اختیار 20 نفر از صاحب‌نظران قرار گرفت و این نتایج توسط آن‌ها تأیید شد. سپس به بررسی برازش کلی مدل از طریق معیار شاخص نیکویی برازش پرداخته شد. نتایج نشان داد که عوامل مؤثر در مدل شکاف‌های اجتماعی و فرهنگی ناشی از توسعه نامتوازن شامل مؤلفه‌های فرعی‌تر است که در قالب 5 بُعد اصلی، 16 مضامین اصلی و 109 مضامین فرعی مشخص شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Development of the Makran Coasts: The Initial Effects of Uneven Development with Emphasis on Social and Cultural Gaps

نویسندگان [English]

  • Hassan Hajizadeh Mishi 1
  • Majid Reza Karimi 2
  • Keramatollah Rasekh 3
1 PhD Student, Department of Sociology, Jahrom Branch, Islamic Azad University, Jahrom, Iran
2 Assistant Professor, Department of Sociology, Jahrom Branch, Islamic Azad University, Jahrom, Iran (Corresponding Author). Email: Majidrezakarimi@gmail.com
3 Associate Professor, Department of Sociology, Jahrom Branch, Islamic Azad University, Jahrom, Iran
چکیده [English]

Nearly six decades have passed since the establishment of the national development planning system in Iran. One of the objectives implicitly emphasized throughout these decades has been the pursuit of regional balance and spatial equity in development. The present study aims to examine the issue of the development of the Makran coasts, with particular emphasis on social and cultural gaps as the initial consequences of uneven development. This research adopts a qualitative approach and employs grounded theory as its methodological framework. A researcher-designed questionnaire was developed and, after assessing its reliability and validity, was distributed among a statistical sample of 484 individuals selected from a population of 88,761 men and women residing in the Makran region. In the inferential statistics section, reliability was first evaluated using factor loadings, Cronbach’s alpha, and composite reliability. Convergent validity was assessed through the average variance extracted (AVE), while discriminant validity was examined using the Fornell–Larcker criterion. In the qualitative phase, the results of the quantitative analysis were presented to 20 experts, and the findings were subsequently validated by them. The overall model fit was then assessed using the goodness-of-fit index. The results indicate that the factors influencing social and cultural gaps arising from uneven development consist of several sub-components, which were ultimately categorized into five main dimensions, sixteen core themes, and 109 sub-themes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Uneven Development
  • Makran Coasts
  • Social and Cultural Gaps
  • اعتمادی، کیانا؛ صرافی، مظفر؛ ندایی طوسی، سحر (1398). توسعه منطقه ساحلی مکران در پرتو منطقه آزاد تجاری- صنعتی چابهار، فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای. ۴ (۸).
  • آل احمد، مهرداد و مظفری، زانا (۱۳۹۹). الگوی توسعه اقتصادی سواحل مکران با در نظر گرفتن ملاحظات اجتماعی و امنیتی، فصلنامه اقتصاد دفاع و توسعه پایدار، سال پنجم، شماره شانزدهم، ۱۱۳-۸۱.
  • ازکیا، مصطفی (۱۳۹۶). جامعه‌شناسی توسعه و توسعه‌نیافتگی روستایی در ایران، اطلاعات، تهران.
  • پرچمی، داود؛ درخشان، فاطمه (1400). بررسی شکاف اجتماعی و عوامل موثر بر آن؛ مورد مطالعه: شهر تهران، فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی، سال 32 شماره 83.
  • تامس برتون باتومور (۲۰۲۱). مکتب فرانکفورت، تهران، ناشر: نشر نی.
  •  دیداری، چنور؛ محسنی، رضا علی؛ محمدحسین بحرانی، محمدحسین. (1398). بررسی عوامل مؤثر بر توسعه نامتوازن در استان کردستان با تأکید بر شاخص­های توسعه اقتصادی، فصلنامه جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال، هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸، شماره 2 .
  • دریاباری، سید جمال‌الدین؛ هارون بحری، سیاووش؛ خانجان زاده کاکرودی، شقایق؛ حاجی محمدلو، محمد و پزشکی مهدی (۱۳۹۷). آمایش سرزمینی و توسعه سواحل مکران با تأکید بر مکان‌یابی و احداث شــبکه­های حمل‌ونقل در راســتای ارتقای موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک، جغرافیای انسانی، ۱۰ (۲): ۱۷۴-۱۵۱.
  •  قاراخانی، معصومه (1395). سیاست اجتماعی در ایران، شکاف دولت ملت، فصلنامه علوم اجتماعی، ۲۳ (۷۵).
  • مباشری، الهام (1396). نوسازی و تمایزات ساختاری در ایران از تعارض ارزش­ها تا توسعه نامتوازن، پایان‌نامه ارشد رشته علوم سیاسی، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
  • مرتضوی هشترودی، سید محمود و مرادی کوپایی، عبدالحسین (1397). شکاف­های اجتماعی در ایران و تأثیر آن بر بقای سیاسی جمهوری اسلامی ایران 1357-80، ششمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران.
  • مکیان، سید نظام‌الدین؛ کربلایی بادی، فریبا؛ بهرامی، فرشته (۱۳۹۷). سرمایه اجتماعی و رشد اقتصادی، مطالعه مقایسه­ای بین کشورهایی با سرمایه اجتماعی بالا و کشورهایی با سرمایه اجتماعی پایین، سیاست­های راهبردی و کلان، ۶ (۲): ۱۵۴-۱۲۹.
  • ولی پور، جعفر (1399). بررسی عوامل مؤثر بر شکاف اجتماعی در جامعه ایرانی (مورد مطالعه: استادان و دانشجویان دانشگاه­های غرب استان مازندران)، پایان‌نامه ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، دانشکده مدیریت و حسابداری.

 

References

  • Grmanova, B. (2017). Shanghai Free Trade Zone. Czech Trade.
  • Hong, W. (2018). The economic and maritime impact of China’s Free Trade Zone Strategy Promotion. Erasmus University Rotterdam.
  • Monroe, R. (2016). Analysis of Hub Ports in Southeast Asia and Northeast Asia. INFORMS Annual Meeting.
  • Swarbrooke, J. (2021). Sustainable Tourism Management, CABI Publishing, London.
  • Tsai, H. C. (2024). Agricultural Globalization and Rural Tourism Development in Taiwan, Asia Journal of Management and Humanity Sciences, No2.
  • Turner, B. K. (2023). Sustainability: Principles and Practice in R. K. Turner (ed), Sustainable Environmental Economics and management, Chichester: Wiley.
  • Viederman, S. (2024). The economics of sustainability: Challenges, The economic of sustainability, Recife, Brazil, Fundacao Joaquim Nabuco.
  • White, Howars, & Sabarwal, Shagun. (2014). Quasi-Experimental Design and Methods, Methodological Briefs Impact Evaluation. United Nations Children’s Fund (UNICEF).
  • Wang, C. E. (2022). A Development model for transforming from agricultural Development recreation services: The flying cow ranch in miaoli, Taiwan.