بررسی تأثیر راهبرد مدیریت بحران و مشا رکت مردمی بر اثربخشی مدیریت بحران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت و حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. نویسنده مسئول؛ رایانامه: mahdieh@znu.ac.ir

2 استادیار گروه مدیریت و حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

بحران‌ها رویدادهای اجتناب‌ناپذیر زندگی در عصر کنونی هستند. تحقیق حاضر که به‌صورت کاربردی و به شیوة توصیفی (پیمایشی) انجام شده است به بررسی نقش راهبرد و مشارکت مردمی در اثربخشی مدیریت بحران پرداخته است. جامعة آماری تحقیق را کارکنان، اعضای هیأت علمی و دانشجویان دانشگاه زنجان و سایر افرادی که از طریق شبکه‌های اجتماعی با آنها در ارتباط بودند، شامل می‌شود. برای جمع‌آوری داده از پرسشنامه استفاده شد که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. برای  سنجش متغیرهای راهبرد مدیریت بحران، مشارکت مردمی، و اثربخشی مدیریت بحران به ترتیب از پرسشنامه لین موئه و پاتراناراکول (2006)، منوریان (1389) و پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شد. در کل تعداد 330 پرسشنامه‌ به‌صورت برخط جمع‌آوری شد و مورد تحلیل قرار گرفت. تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار SmartPLS انجام شد. نتایج نشان داد که همبستگی معنی‌داری بین متغیرهای تحقیق وجود دارد و راهبرد مدیریت بحران به تنهایی می‌تواند 70 درصد از واریانس متغیر وابسته (اثربخشی مدیریت بحران) را تبیین کند. به‌علاوه، راهبرد مدیریت بحران و همچنین مشارکت مردمی تأثیر مستقیم و معنی‌داری بر اثربخشی مدیریت بحران داشتند. تأثیر راهبرد مدیریت بحران بر مشارکت مردمی نیز معنی‌دار بود ولی نقش میانجی مشارکت مردمی در رابطة بین راهبرد مدیریت بحران و اثربخشی آن تأیید نشد. داشتن راهبرد مشخص برای مدیریت بحران می‌تواند تاثیر معنی‌داری بر اثربخشی آن داشته باشد. تدوین راهبرد پیشگیرانه برای مدیریت بحران می‌تواند نقش مؤثری بر اثربخشی مدیریت بحران داشته باشد. به‌نظرمی‌رسد افزایش مشارکت مردمی می‌تواند موفقیت اجرای راهبرد مدیریت بحران را تضمین کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Crisis Management Strategy and Public Participation on Crisis Management Effectiveness

نویسندگان [English]

  • Omid Mahdieh 1
  • Hassan Nazari 2
1 Assistant Professor, Management and Accounting Department, Faculty of Social Sciences, University of Zanjan, Zanjan, Iran, and Responsible Author, Email: mahdieh@znu.ac.ir
2 Assistant Professor, Management and Accounting Department, Faculty of Social Sciences, University of Zanjan, Zanjan, Iran.
چکیده [English]

Crisis are inevitable events in modern era life. This applied research that conducted in descriptive (survey) method aimed to examine the effect of strategy and public participation on crisis management effectiveness. Statistical population is Consist of University of Zanjan’s staff and students as well as their contacts in social media networks. For data collection, questionnaire was used which its content validity and reliability was validated. The questionnaires were distributed electronically. Data analysis performed by using SPSS and Structural Equation Modelling (SEM) analysis with Smart PLS. Findings show that there is a significant correlation among all variables, and crisis management strategy alone can explain 70 percent of dependent variable variance (crisis management effectiveness). In addition, the effect of strategy and public participation on crisis management effectiveness were significant. The impact of crisis management strategy public participation on was also significant. But the mediating role of public participation in the relationship between crisis management and its effectiveness didn’t Approved. Having a clear strategy for crisis management can have a significant effect on its effectiveness. Formulating a proactive strategy for crisis management can have an effective role on the effectiveness of crisis management. It seems that increasing public participation can guarantee the success of crisis management strategy implementation

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crisis management strategy
  • proactive strategy
  • reactive strategy
  • public participation
  • Crisis management effectiveness

مراجع

  • الف. منابع فارسی

    • آقائی، محمدحسین؛ عبادی، عباس؛ علی‌اکبری، فاطمه و وفادار؛ زهره (1399). اثربخشی آموزش مدیریت بحران مبتنی بر رویکرد بین حرفه‌ای بر توانمندی پرستاران نظامی در مقابله با بحران. طب نظامی، 22 (۱)، 63-54.
    • اخوان مقدم، جمال؛ ادیب‌نژاد، سهیل و موسوی نایینی، سید مرتضی (1384).آشنایی با سامانه فرماندهی بحران و مدیریت بیمارستانی در حوادث غیرمترقبه (HEICS) و نحوه اجرایی کردن آن. طب نظامی، 2 (7)، 175-167.
    • ساعی، علی؛ بدری، سیدعلی؛ کاظمی، نسرین و تاجیک، فائزه (1393). تحلیل مؤلفه‌های مؤثر بر مشارکت زنان در مدیریت بحران شهر تهران. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 1 (3)، 28-13.
    • جدی، سید مجید و کسرائی، عباس (1394). بررسی راهکارهای افزایش مشارکت مردم در فعالیت‌های امداد و نجات جمعیت هلال احمر در بحران‌های طبیعی، مدیریت بحران و وضعیت‌های اضطراری، 7 (24)، صص. 52-29.
    • داوری، علی و رضازاده، آرش (1392). مدلسازی معادلات ساختاری با نرم افزار PLS، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
    • رحمان‌سرشت، حسین و آرزمجو، هانیه (1389). ادراک مدیران در بداهه‌سازی تصمیمات برای خروج از بحران. پژوهش‌نامه مدیریت تحول، 2 (۴)، 24-1.
    • روشندل اربطایی، طاهر؛ پورعزت، علی‌اصغر و قلی‌پور، آرین (1388). تدوین الگوی جامع فراگرد مدیریت بحران با رویکرد نظم و امنیت. فصلنامه دانش انتظامی، 10 (۲)، 80-63.
    • عموزاد خلیلی، سجاد؛ رشیدی، احمد و پیردشتی، حسین (1398). بررسى نقش مشارکت مردمى در بهبود عملکرد مدیریت بحران فضاى شهرى و عوامل مؤثر بر آن از منظر نظریه مشارکت اجتماعى راجرز در شهر بهشهر. دانش پیشگیری و مدیریت بحران، 8 (۳۹)، 268-255.
    • فقیهی، ابوالفضل و ملاحسینی، علی (1400). تبیین ویژگی‌های شخصیتی موثر بر عملکرد مدیران بحران با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری. پژوهش‌های مدیریت عمومی، 14 (52)، 141-121.
    • قانون سازمان مدیریت بحران کشور مصوبه 7 مرداد 1398. قابل دسترس در وب‌سایت سازمان مدیریت بحران کشور به آدرس: https://ndmo.ir .
    • قلی‌پور، آرین و پورعزت، علی‌اصغر (1387). تأملی بر نقش رسانه ملی در رصد و مدیریت بحران‌های پنهان اجتماعی: مدیریت قومیت‌ها. پژوهش‌های ارتباطی، 15 (۵۶) ، 46-30.
    • محمدیان، محمود؛ حسینی، سید علی و حاجی آقائی کامرانی، منیره (1397). تحلیلی بر نقش پدافند غیرعامل در کلان‌شهر تبریز با رویکرد مدیریت بحران. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 9 (۳۵)، 82-69.
    • مطیعی لنگرودی، سیدحسن؛ قدیری معصوم، مجتبی؛ اسکندری چوبقلو، حافظ؛ طورانی، علی و خسروی‌مهر، حمیده (1394). بررسی نقش مشارکتی مردم در کاهش آثار سیل (مطالعه موردی: روستاهای حوضه رودخانه زنگمار ماکو). جغرافیا و برنامه‌ریزی، 19 (۵۱)، 339-311.
    • منوریان، عباس؛ نرگسیان، عباس؛ فتاحی، مهدی و واثق، بهاره (1389). بررسی رابطه بین پاسخگویی عمومی، مشارکت عمومی و اعتماد عمومی در سازمان‌های دولتی مناطق 22 گانه شهر تهران. مدرس علوم انسانی، 14 (3). 274-251.
    • نرگسیان، عباس و محمدزاده، رقیه (1393). بررسی تأثیر نقش عدالت زبانی در ارتقای اعتماد و مشارکت عمومی شهروندان (مورد مطالعه: منطقه 6 شهر تهران). مدیریت سازمان‌های دولتی، 2 (۸)، 52-37.
    • وب‌سایت سازمان مدیریت بحران کشور، بخش آمار و اسناد. قابل دسترس در: https://ndmo.ir.
    • هاشمی پطرودی، سیدحمید؛ جعفرنژاد چقوشی، احمد؛ صادقی مقدم، محمدرضا و صفری، حسین (1396). چالش‌های حاکمیت شبکة مدیریت بحران (مطالعة موردی: شهر تهران). مدیریت دولتی، 9 (۳)، 402-379.

    ب. منابع انگلیسی

    • Chen, J., Zhu, Z., & Xie, H. Y. (2004). Measuring intellectual capital: a new model and empirical study. Journal of Intellectual Capital, 5(1), 195 - 212.
    • Alas, Ruth; Gao, Junhong, & Vanhala, Sinikka (2010). the crisis management in Chinese and Estonian organizations, Chinese Management Studies, 4(1), pp. 18-36.
    • Fornell, C. G., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error, Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
    • Hansson, A. and Vikström, T. (2010). Successful Crisis Management in the Airline Industry: A Quest for Legitimacy through Communication? Bachelor Thesis, Department of Business Studies, Uppsala University, Sweden.
    • Hooker, N. H., Teratanavat, R. P., & Salin, V. (2005). Crisis management effectiveness indicators for US meat and poultry recalls. Food Policy, 30(1), 63–80.
    • IFRC (International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies). (2023). World Disasters Report 2022: Trust, equity and local action:  Lessons from the COVID-19 pandemic to avert the next global crisis. Available at: https://www.ifrc.org/document/world-disasters-report-2022 (accessed date: 03/14/2023)
    • Lin Moe, T. and Pathranarakul, P. (2006). An integrated approach to natural disaster management: Public project management and its critical success factors, Disaster Prevention and Management, 15 (3), pp. 396-413.
    • Nordeman, P. and Humanson, R. (2017). Proactive Crisis Management (PCM): Perceptions of crisis-awareness and crisis readiness in organizations in relation with their actual strategic initiatives against industrial crises caused by human errors. Master Thesis, The Department of Industrial Economics and Management, The Blekinge Institute of Technology, Sweden.v
    • Ozcan, S. (2015). Key Factors Affecting Crisis Management Effectiveness in the Public Sector. PhD Thesis, Faculty of Social and Human Sciences, Department of Politics and International Relations, University Southampton, Southampton.
    • Putra, F. (2009). Crisis managent in public administration, Planning Forum, 13/14, 152-177.
    • Regester, M. & Larkin, J. (2005). Risk issues and crisis management: A casebook of best practice, Third edition, Kogan Page Ltd., London.
    • Salman Sawalha, I. H.; Jraisat, l. E. & Al‐Qudah, K.A.M. (2013). Crisis and disaster management in Jordanian hotels: practices and cultural considerations, Disaster Prevention and Management: An International Journal, 22 (3), pp.210-228.
    • UNDRR (2019). Global Assessment Report on Disaster Risk Reduction, Geneva, Switzerland, United Nations Office for Disaster Risk Reduction (UNDRR). Available at: https://gar.unisdr.org
    • WHO (2018). Managing Epidemics: Key Facts about Major Deadly Diseases. 2 May. https://t.co/rSlugdEczj.
    • WHO (2020). Coronavirus disease (COVID-19) Pandemic, Available at: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
    • Wisittigars, B. and Siengthai, S. (2019). Crisis leadership competencies: the facility management sector in Thailand, Facilities, 37 (13/14), pp. 881-896.

     

مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی
دوره 8، شماره 31
آذر 1403
صفحه 207-224

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار