تدوین الگوی مدیریت راهبردی بر مبنای عقلانیت اسلام‌پایه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

کارگزاران جامعه اسلامی تلاش می­کنند با اتکای به نیروی بیکران نصرت الهی و عزمی راسخ آینده مطلوب جامعه را ترسیم کنند و اهداف و راهبردهای کلان مورد نیاز برای تعالی جامعه را با رویکردی الهام­بخش تدوین و اجرا کنند. بدین منظور به الگویی برای مدیریت راهبردی نیاز است که برپایه تدابیر ولی‌فقیه و بر رکن عقلانیت استوار باشد؛ اتکای مدیریت راهبردی بر این رکن می­تواند زمینه مناسبی برای تحقق آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب اسلامی و اهداف سند چشم­انداز کشور را فراهم کند و موجبات پیشرفت و تعالی جامعه اسلامی و تکوین الگوی الهام­بخش و سرآمد حکومت اسلامی را فراهم سازد. از این­رو در پژوهش حاضر الگویی از مدیریت راهبردی مبتنی‌بر عقلانیت ارائه شده است. روش تحقیق مورد استفاده آمیخته (کیفی و کمی) است. در مرحله نخست، برای ارایه الگو از روش کیفی (نظریه­پردازی داده­بنیاد) استفاده شده است. بدین‌منظور متون مربوط به عقلانیت بررسی شد و نتایج با استفاده از سه مرحله کدگذاری (باز (92)، انتخابی (16) و محوری (12)) تحلیل و تفسیر شده­اند. این الگو بیانگر 12 مضمون عقلانیت است که هر کدام در یکی از مراحل چهارگانه مدیریت راهبردی (سیاست‌گذاری، تصمیم­گیری، برنامه­ریزی، اجرا و ارزیابی) تقسیم شده است. جامعه آماری آن نیز شامل 30 نفر خبرگان حوزه مدیریت راهبردی است که با نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده­اند. برای اعتبارسنجی مضامین از الگوی معادلات ساختاری (تحلیل عاملی تاییدی) استفاده شده است. این نتایج نشان می­دهند که مضامین استخراج شده با فرایند مدیریت راهبردی ارتباطی منطقی دارند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Developing a strategic management model based on Islamic rationality

نویسنده [English]

  • Mahmod Shikh hasany
Assistant professor of Supreme National Defense University
چکیده [English]

The agents of the Islamic society try to draw the desired future of the society by relying on the infinite force of divine victory and determination, and to formulate and implement the grand goals and strategies needed for the excellence of the society with an inspiring approach. For this purpose, a model for strategic management is needed that is based on the measures of the supreme leader and on the pillar of rationality; The reliance of strategic management on this pillar can provide a good basis for realizing the ideals and values ​​of the Islamic Revolution and the goals of the vision document of the country and provide the progress and excellence of Islamic society and the development of an inspiring and outstanding model of Islamic government. Therefore, in the present study, a model of strategic management based on rationality is presentedThe research method used is mixed (qualitative and quantitative). In the first step, a qualitative method (data-foundation theorizing) is used to present the model. For this purpose, the texts related to rationality were reviewed and the results were analyzed and interpreted using three stages of coding (open (92), selective (16) and axial (12)). This model represents 12 themes of rationality, each of which is divided into one of four stages of strategic management (policy-making, decision-making, planning, implementation and evaluation). Its statistical population also includes 30 experts in the field of strategic management who were selected by purposeful sampling. Structural equation model (confirmatory factor analysis) was used to validate the themes. These results show that the extracted themes have a logical connection with the strategic management process.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic Management
  • Rationality
  • Basic Islamic Rationality
  • J.A.A
  •  

    الف. منابع فارسی

    • قرآن مجید (1378)، ترجمه الهی قمشه­ای، انتشارات حر، چاپ اول.
    • نهج البلاغه (1371)، تألیف سید رضی، به قلم فیض الاسلام.
    • امام خامنه‌ای، مجموعه بیانات؛ قابل دسترسی در وبگاه khamenei.ir
    • شرح غررالحکم و دررالکم (1360)، جمال الدین محمد خوانساری، ج 6، 389.
    • تُحَفُ العُقول، ابومحمد حسن حرانی یا حلبی، معروف به ابن شعبه از علمای بزرگ قرن ۴ ه.ق.
    • تفسیر نور الثقلین، ج 5، گردآورنده: رسولی، هاشم، نویسنده: حویزی، عبدعلی بن جمعه، تعداد جلد: 5. ناشر: اسماعیلیان - قم – ایران، سال نشر: 1415ه.ق
    • جوادی آملی، عبدالله (1387)، گزارشی از سه کتاب «منزلت عقل در هنر سه معرفت دینی»، «انتظار بشر از دین»، «دین شناسی»، قم: انتشارات آیینه تبلیغ.
    • حسن‌بیگی، ابراهیم (1388)، راهبرد (جستجو برای فریت رقابتی)، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • حسن‌بیگی، ابراهیم (1390)، مدیریت راهبردی، تهران: انتشارات سمت.
    • رحیم پور ازغدی، حسن (1378)، عقلانیت، تهران: موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
    • شرح نهج البلاغه ابن میثم ،کمال الدین میثم بن علی بن میثم البحرانی، نشر حبیب،
    • شیخ‌حسنی، محمود (1396)، تدوین الگوی مدیریت راهبردی ج.ا.ا. بر مبنای عقلانیت، حکمت و مصلحت اسلام­پایه، رساله دکتری، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • طباطبایی، سیدمحمدحسین (1387)، تفسیر المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    • طبری، محمدبن جریر (1373)، الرسل و لملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده، قم: انتشارات اساطیر.
    • عبدالباقی، محمد فؤاد (1374)، المعجم الفهرس لالفاظ القرآن الکریم، تهران: نشر پرتو.
    • عصاریان‌نژاد، حسین (1386)، الزامات و الگوها، ماهنامه نگرش راهبرد، آینده پژوهی، سال هشتم، شماره 85 و 86.
    • عصاریان‌نژاد، حسین (1388)، «شناخت مبانی مدیریت حکیمانه»، تهران: معاونت پژوهش و تولید علم دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • عصاریان‌نژاد، حسین (1388)، ویژگی‌های مدیر عاقل و مدیر حکیم، تهران: معاونت پژوهش و تولید علم دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • فروتنی، زهرا (1389)، طراحی و مقایسه الگوی تصمیم‌گیری راهبردی امام خمینی (ره) با برخی از الگوهای تصمیم‌گیری راهبردی در مدیریت نوین، فصلنامه دانش مدیریت، سال بیستم، شماره 76، صص 96 –
    • فروتنی، زهرا، (1387)، مبانی تصمیم گیری استراتژیک امام خمینی، تهران: چاپ اول، تهران: پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی.
    • الکافی، کلینی، محمد بن یعقوب مصحح: غفاری، علی‌‎اکبر، ناشر: دار الکتب الاسلامی محل نشر: تهران
    • مجلسی، محمد باقر (1390 ق)، بحارالانوار، تهران، المکبهّ الاسلامیهّ .
    • مجلسی، محمدباقر (1404 ق)، بحارالانوار، مؤسسه الوفاء، بیروت.
    • مُستَدرَکُ الوَسائل و مُستَنبَطُ المَسائل، تألیف میرزا حسین نوری، مشهور به محدث نوری از علمای شیعه (متوفای ۱۳۲۰ هجری).
    • مطهری، مرتضی (1361)، اسلام و مقتضیات زمان، چاپ سوم، تهران: انتشارات حکمت.
    • مکارم شیرازی، ناصر (1385)، انوار الفقاههٌ، قم: اصول دانش.
    • نهج الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول ص)، ابو القاسم‏ پاینده، انتشارات دنیاى دانش‏، 1382، ص 218.