Cultural Planning of Mosques in Iran at the Provincial Level

Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor, Amin University of Police Sciences, Tehran, Iran (Corresponding Author).

2 Associate Professor, Imam Hossein Comprehensive University, Tehran, Iran.

3 Associate Professor, Imam Hossein Comprehensive University , Tehran, Iran.

Abstract

Mosques, as long-standing community-based institutions, have historically served both Islamic and non-Islamic societies, functioning as centers for significant decision-making and major historical initiatives since the early days of Islam. This study aims to examine the cultural planning of mosques in Iran with respect to territorial coverage and population rates over a twenty-year horizon (2016–2036), seeking to ensure equitable distribution of mosques nationwide. By identifying the cultural planning framework, the study addresses the role of mosques in cultural development programs, as well as the necessity of their preparation, implementation, and operational management. The research is applied in nature and employs a mixed-methods approach (expert survey–GIS). In the first phase, literature review and a questionnaire (targeting 117 experts) were analyzed using SPSS software. In the second phase, spatial analysis (territorial planning) was conducted using ArcGIS. The results indicate that the optimal planning model for mosques prioritizes educational, promotional, and research functions, alongside distributional justice, balance, and population indices. Based on current statistics regarding the number of mosques and provincial populations, the study determines the equitable distribution of mosques up to the 2036 horizon.

Keywords

References

  • فهرست منابع

    • ابراهیم‌زاده، عیسی (1393). آمایش سرزمین و نقش آن در تبیین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. تهران: نشر الگوی پیشرفت (وابسته به مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت).
    • ابراهیمی، آرام (1398). نمایه‌سازی تحقیقات و فعالیت‌های علمی صورت گرفته در حوزه آمایش فرهنگی. تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • احمدزاده، سیدمصطفی (۱۳۹۵). شاخص‌های کیفی عدالت از دیدگاه قرآن کریم، فصلنامه پژوهش‌های قرآنی، سال بیست‌ویکم شماره ۴.
    • احمدی شاپورآبادی، محمدعلی (۱۳۸۶). درآمدی بر وضعیت سرمایه اجتماعی در استان قم، ارائه شده در ششمین کارگاه آموزشی و پژوهشی آمایش سرزمین (تحلیل فرهنگی). یزد: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
    • احمدی شاپورآبادی، محمدعلی، (1388). نگرشی بر آمایش فرهنگی سرزمین و جایگاه آن در برنامه‌ریزی توسعه فرهنگی، فصلنامه راهبرد یاس، شماره 17.
    • احمدی فروشانی، سیدمنصور؛ محمودی، سیدمحمد (1389). جایگاه فرمداری زمین در آمایش سرزمین، مجله آمایش سرزمین، سال دوم، شماره دوم، بهار و تابستان.
    • ادگار، اندرو (1388). مفاهیم کلیدی در نظریه فرهنگی، ناصرالدین علی تقویان، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، چاپ اول.
    • ارباب، پارسا ((۱۳۸۹). بررسی نظام برنامه‌ریزی فضایی در فدراسیون روسیه، دو فصلنامه آمایش سرزمین، سال دوم، شماره 3.
    • برنامه چهارم توسعه (۱۳۸۵). سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
    • توفیق، فیروز (۱۳۸۵). برنامه‌ریزی در ایران و چشم‌انداز آینده آن، موسسه آموزش و پژوهش در مدیریت و برنامه‌ریزی.
    • حسنی سوخته‌سرایی، مختار (۱۳۹۸). ترسیم نقشه آمایش فرهنگی کشور، گامی برای اجرایی شدن نقشه مهندسی، سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی.
    • سازمان برنامه‌وبودجه کشور (1399). مطالعات سند ملی آمایش سرزمین، گزارش تلفیق.
    • سازمان برنامه‌وبودجه (1400). سند آمایش سرزمین، جلد اول، بخش پیشگفتار.
    • شورای عالی انقلاب فرهنگی (1390). نظام‌نامه ساماندهی دستگاه‌های فرهنگی کشور، کارگروه مدیریت کلان دستگاه‌های فرهنگی.
    • شیرازی نژاد، امیررضا؛ صالحی، هما؛ تاج، شهره (1396). نقش آمایش فرهنگی در توسعه گردشگری ایران بر اساس الگوی اسلامی– ایرانی پیشرفت، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز.
    • عندلیب، علیرضا (۱۳۸۰). نظریه پایه و اصول آمایش مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران، تهران: چاپ اول، دوره عالی جنگ دانشکده فرماندهی و ستاد سپاه پاسداران.
    • قطبی‌جشوقانی، محمد (1397). آمایش سرزمینی استان اصفهان همراه با چشم‌انداز توسعه فرهنگی استان، اصفهان: نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
    • گروه مهندسین مشاور ستیران (1356). مطالعه استراتژی درازمدت طرح آمایش سرزمین، سازمان برنامه‌وبودجه، مرکز برنامه‌ریزی آمایش سرزمین.
    • لشگری تفرشی، احسان؛ احمدی، سیدعباس (1395). اصول و مبانی جغرافیای فرهنگی با تأکید بر جغرافیای فرهنگی ایران، تهران: نشر سازمان سمت.
    • مرکز ملی آمایش سرزمین (۱۳۸۵). راهنمای انجام مطالعات برنامه آمایش استان، تهران: بیجا.
    • مجمع تشخیص مصلحت نظام (1384). چشم‌انداز بیست‌ساله جمهوری اسلامی ایران.
    • ناظمی اردکانی، مهدی (1393). اطلس آمایش مساجد تهران بزرگ، تهران: کارگروه مدیریت کلان دستگاه‌های فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی.
Interdisciplinary Studies on Strategic Knowledge
Volume 9, Issue 34 - Serial Number 34
September 2025
Pages 83-114

Files

Share

How to cite

Statistics